پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

کارگاه توان افزایی با موضوع تبیین تقویت مولفه های هویت ایرانی - اسلامی در سالن همایش های شهید سلیمانی واحد کرج برگزار گردید.
کارگاه توان افزایی با موضوع تبیین تقویت مولفه های هویت ایرانی - اسلامی با حضور دکتر مهدی نوید ادهم دبیر کل هیات موسس دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر فرزاد جهان بین معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر علی صفری معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری البرز، دکتر حسین کلانتری خلیل آباد رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز و واحد کرج، دکتر عبدالمهدی مستکین عضو کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، حجت الاسلام والمسلمین امیر ابراهیم زاده مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه های استان البرز، اعضاء هیات رئیسه، اعضاء هیات علمی، دستیاران آموزشی، مدیران و معلمان مدارس سما دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز در سالن همایش های شهید سلیمانی واحد کرج برگزار گردید.
دکتر حسین کلانتری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه مطالعات شهری، در نشست تخصصی «تبیین و تقویت مؤلفه‌های هویت ایرانی اسلامی» با تأکید بر نقش اساسی شهر در فرآیند تمدن‌سازی، بازآفرینی هویت شهری را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی دانست.
کلانتری در سخنان خود با اشاره به گسست میان ریشه‌های فرهنگی و مدل‌های توسعه مدرن اظهار داشت: کلان‌شهرهای ایران امروز با نوعی اختلال هویتی مواجه‌اند که ناشی از بی‌توجهی به پیوندهای فرهنگی، تاریخی و دینی در الگوهای توسعه شهری است. شهر ایرانی– اسلامی باید به بازتولید نظم معنوی، اخلاقی و اجتماعی در بستر زندگی معاصر بپردازد. وی با تأکید بر اینکه شهر، بستر اصلی زیست انسانی است افزود: در اندیشه تمدنی اسلامی، شهر صرفاً کالبدی برای اسکان جمعیت نیست، بلکه محیطی برای تحقق ارزش‌ها، معنا، و روابط مبتنی بر کرامت انسانی است. شهری که هویت‌دار باشد، انسان‌هایی می‌پروراند که به گذشته خود آگاهند، در زمان حال معنا می‌آفرینند و به آینده با ایمان می‌نگرند. کلانتری در ادامه به تبیین مفهوم «هویت شهری» پرداخت و گفت: هویت شهری، بازتابی از پیوند انسان با فضا، خاطره، ارزش‌ها و ساختار اجتماعی است. شهری که هویت دارد، با مفاهیمی چون مشارکت اجتماعی، تعلق مکانی، دیپلماسی فرهنگی و مقاومت فرهنگی در برابر بحران‌ها شناخته می‌شود. کلانتری در ادامه، ابعاد هفت‌گانه هویت شهری ایرانی–اسلامی را چنین برشمرد:
۱) الگوهای معماری بومی: مانند حیاط مرکزی، ایوان، بادگیر و مصالح سنتی که برگرفته از حکمت زیست اقلیمی و درون‌گرایی است.
۲) سبک زندگی محله‌محور: شامل رعایت آئین های همسایگی، صله‌رحم، بازارچه‌های محلی و روابط چهره به چهره.
۳) جایگاه نمادهای دینی: حضور مساجد، حسینیه‌ها، حرم‌ها در بافت شهر و ریتم عبادات در زندگی روزمره.
۴) حافظه تاریخی و بافت کهن: حفظ خانه‌ها، خیابان‌ها، گذرهای تاریخی و خاطرات مکان‌ها.
۵) عدالت فضایی و مشارکت: شوراهای محلی، مشارکت مردم و اخلاق حاکمیتی اسلامی.
۶) اقتصاد بومی: بازارهای سنتی، تولیدات محلی و پیوند اقتصاد با هویت.
۷) زیبایی‌شناسی اسلامی: خوشنویسی، نقوش اسلیمی، رنگ‌های سنتی و باغ ایرانی به‌عنوان جلوه‌های معنایافته زیبایی از ابعاد هفت گانه هویت شهری ایرانی – اسلامی است.
دکتر کلانتری با تأکید بر اینکه «شهر، نقطه آغاز تمدن‌سازی است» خاطرنشان کرد: «شهرهای دارای هویت قوی به برندهای ملی تبدیل می‌شوند و می‌توانند در عرصه دیپلماسی فرهنگی، جذب سرمایه و ارتقای اعتبار ملی نقش‌آفرینی کنند. در مقابل، شهرهای بی‌هویت موجب گسست تمدنی، افزایش خشونت شهری، ضعف تعلق مکانی و زوال سرمایه اجتماعی می‌شوند.»
وی مهم‌ترین چالش‌های هویت شهری در ایران را گسست میان سنت و مدرنیته، عدم وجود پیوست فرهنگی در طرح‌های توسعه، سوداگری فضا و تجاری‌سازی شهر، تضعیف نهادهای معنوی در محلات و مشارکت ضعیف مردم در تصمیم‌سازی شهری از جمله چالش ها و آسیب های هویت شهری برشمرد. وی در بخش دیگری از سخنان خود با ارائه مجموعه‌ای از شاخص‌های ارزیابی هویت شهری ایرانی–اسلامی، ارزیابی موفقیت شهر در تحقق هویت بومی را ممکن دانست و در خصوص شاخص های یاد شده افزود:
هویت معنوی–دینی: حضور فعال معنویت در فضا و رفتار
هویت اقتصادی–بومی: پیوند اقتصاد با مشاغل خرد و سنتی
هویت تاریخی–حافظه‌ای: حفظ و بازآفرینی بافت‌های تاریخی
هویت فرهنگی–اجتماعی: آیین‌های محله‌ای و مشارکت اجتماعی
هویت کالبدی– معماری: استفاده از مصالح بومی و اصول درون‌گرایی
و هویت زیباشناسی: استفاده از هنرهای سنتی، خوشنویسی، رنگ و فرم‌های اصیل از جمله شاخص های تعیین کننده و بنیادین در ارزیابی هویت شهری ایرانی _ اسلامی به شمار می روند.
کلانتری، دانشگاه‌ها را به عنوان یکی از ارکان اصلی هویت‌سازی شهری معرفی کرد و گفت: بایسته است که دانشگاه‌ها در حوزه نظریه‌پردازی، تربیت معماران و هدایت گفتمان معماری و شهرسازی مبتنی بر هویت، نقش‌آفرینی کنند. نهادهای فرهنگی و دینی نیز باید به شهر معنا و مشروعیت‌ بخشیده، در راستای ارزش‌های اسلامی هدایت نمایند.
دکتر کلانتری در پایان خاطرنشان کرد: بازطراحی معماری شهری بر اساس اصول اسلامی–ایرانی، احیای نظام محله‌محور و توانمندسازی محلات، فعال‌سازی ظرفیت‌های اقتصادی و فرهنگی بومی، تأسیس مرکز مطالعات هویت شهری، اصلاح نظام آموزشی معماران و شهرسازان و تقویت مشارکت اجتماعی در حکمرانی شهری از جمله راهبردهای تحقق هویت شهری ایرانی – اسلامی است.
لازم به ذکر است این کارگاه به مدت 2 روز با استقبال چشمگیر استادان، معلمان ، مدیران مدارس سما در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در حال برگزاری است.