پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

در روزگاری که تولید، ستون فقرات اقتصاد مقاومتی و رمز بقاءی ملی تلقی می‌شود، استمرار خاموشی‌های ناگهانی و بدون برنامه‌ریزی، تنها یک اخلال موقت در شبکه انرژی نیست، بلکه تهدیدی مستمر برای معیشت، اشتغال و آرامش اقتصادی جامعه است. قطعی برق، اگرچه در ظاهر پدیده‌ای فنی به‌نظر می‌رسد، در باطن خود بازتاب یک ناهماهنگی عمیق در سیاست‌گذاری انرژی، رفتار مصرفی و مشارکت اجتماعی است.
صدای واحدهای تولیدی از البرز تا خط تولید کشور
احد آقایی/ طی هفته‌های اخیر، تماس‌های متعدد و گزارش‌هایی از سوی واحدهای تولیدی استان البرز داشتیم که تولیدکنندگان نه تنها از خسارات ناشی از قطع مکرر و ناگهانی برق بر ماشین‌آلات، خطوط تولید و مواد اولیه سخن گفته‌اند، بلکه از افزایش بهای تمام‌شده کالاها و ناتوانی در پاسخگویی به تعهدات بازار نیز ابراز نگرانی کرده‌اند. این یک اختلال صرفاً صنعتی نیست؛ بلکه زنجیره‌ای از زیان است که از کارخانه‌ها آغاز می‌شود و در نهایت بر سفره‌ی مردم فرود می‌آید.
مدیریت انرژی؛ مسیر اصلاح از زیرساخت تا مشارکت عمومی
ریشه‌ی این بحران را نباید تنها در گرمای هوا یا افزایش مصرف جست‌وجو کرد. آنچه وضعیت را بحرانی‌تر کرده، فقدان آینده‌نگری در سیاست‌گذاری، ناهماهنگی اجرایی در مدیریت بار شبکه، ضعف زیرساخت‌های توزیع و همچنین غفلت از آموزش و همراه‌سازی عمومی در مدیریت مصرف است. هرچند ناترازی تولید و مصرف برق واقعیتی انکارناپذیر است، اما راهکارهای مؤثر و در دسترسی نیز وجود دارد که تنها با جسارت در تصمیم‌گیری، مشارکت اجتماعی و اراده‌ی اجرایی، قابلیت تحقق خواهند داشت.
مسئولیت اجتماعی شهروندان در قبال صنعت
در این میان، لازم است که شهروندان، به‌عنوان شریک اصلی در حفظ پایداری انرژی، نقش‌آفرینی خود را جدی بگیرند. مصرف بی‌رویه و غیرضروری برق در منازل، واحدهای تجاری و خدماتی، مستقیماً بر ظرفیت صنعت فشار وارد می‌کند. هر کیلووات برق اضافه‌ای که در ساعات اوج مصرف به هدر می‌رود، می‌تواند معادل یک شیفت کاری از خط تولیدی متوقف‌شده باشد. اگر امروز با همدلی مصرف را مدیریت نکنیم، فردا این بی‌تفاوتی را در شکل گرانی نان، پوشاک، خدمات و حتی امنیت شغلی احساس خواهیم کرد.
اصناف؛ در خط مقدم مسئولیت و تأثیرپذیری
همچنین باید تأکید کنیم که اصناف، به‌عنوان بزگترین شبکه اقتصادی استان با بیش از یکصد هزار فعال صنفی یکی از مؤثرترین حلقه‌های زنجیره تأمین، توزیع و فروش کالا، نقش بسیار مهمی در جلوگیری از تعمیق این بحران دارند. اگر همراهی نکنند، در بلندمدت با افزایش قیمت تمام‌شده کالاهای تولیدی، کاهش قدرت خرید مردم و افت گردش مالی مواجه خواهند شد. اصناف، تنها فروشنده نیستند؛ آنان نیز بخشی از همین چرخه مصرف‌کننده‌اند. اختلال در تولید، به‌معنای اختلال در بازار است و این زنجیره، نه تولیدکننده را مصون می‌گذارد، نه فروشنده را و نه مصرف‌کننده را. پس همراهی و مدیریت مصرف در واحدهای صنفی پرمصرف نه‌تنها یک وظیفه اجتماعی، بلکه اقدامی برای حفظ ثبات اقتصادی خود این بخش است.
نقش مدیران انرژی و شهر در کاهش تنش شبکه
از سوی دیگر، مسئولان حوزه انرژی و مدیریت شهری باید نقش راهبردی خود را با دقت و مسئولیت‌پذیری بیشتری ایفا کنند. اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع برنامه خاموشی‌ها، رعایت عدالت در توزیع بار و زمان‌بندی هوشمند برای اورهال نیروگاه‌ها، می‌تواند از بروز تنش در شبکه جلوگیری کند. اصلاح زیرساخت‌های فرسوده در نقاط پرمصرف، و بهره‌گیری از برق مازاد صنایع بزرگ که دارای ژنراتورهای حرارتی هستند برای پشتیبانی از شبکه عمومی، از جمله اقداماتی است که نیازمند اراده مدیریتی و پیگیری سریع است.
راهکارهای واقعی برای گذر آرام از چالش برق
همزمان، اجرای طرح‌های تشویقی برای مصرف‌کنندگان منضبط، نصب کنتورهای هوشمند، اصلاح تعرفه‌های پلکانی و فرهنگ‌سازی عمومی از طریق رسانه‌ها، اصناف و نهادهای مدنی باید با سرعت بیشتری دنبال شود. راهکارهایی چون آموزش مدیریت بار به اصناف پرمصرف نظیر فروشگاه‌های زنجیره‌ای، تالارها و مجتمع‌های تجاری، می‌تواند نتایج مؤثری در کاهش بار شبکه و پایداری انرژی به همراه داشته باشد.
وظیفه صنعت؛ اصلاح رفتار مصرفی و تجهیز فنی
و البته، مسئولیت درون صنعت نیز فراموش نشود. مدیران صنعتی باید برنامه‌ریزی دقیق‌تری در مصرف انرژی، زمان‌بندی تعمیرات و بهره‌گیری از فناوری‌های بهره‌ور داشته باشند. محدودسازی فعالیت‌های غیرضروری در ساعات پیک، یک ضرورت فنی و اقتصادی است، نه انتخابی اختیاری.
سخن پایانی؛ مسئولیت مشترک، نتیجه مشترک
در پایان، بر این باوریم که خاموشی‌های بی‌برنامه، هشداری است جدی برای همگان؛ هشداری از جنس هشدارهای معیشتی. ما در اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت استان البرز و مجموعه صمتا، ضمن تعهد به پیگیری مستمر مطالبات فعالان اقتصادی از نهادهای مسئول، بر این باوریم که عبور موفق از این چالش تنها با اتحاد، همراهی و اقدام مشترک میان مسئولان، صنعتگران، اصناف و مردم ممکن است.از خاموشی مدیریت‌نشده امروز، نگذاریم گرانی غیرقابل‌کنترل فردا متولد شود.