پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

رئیس ارتباط با صنعت و کارآفرینی دانشگاه پیام نور استان البرز اظهار کرد: علم بخشی از قدرت کشورهای پیشرفته جهان است، بنابراین اگر بخواهیم این فاصله را کم کرده و خودمان را به کشورهای قدرتمند نزدیک کنیم، نیازمند یک نگاه نو هستیم.
عبدالقاسم ترابی درباره اهمیت پژوهش و نقش محققین در توسعه کشورها گفت: پس از انقلاب صنعتی موتور محرکه جوامع، دانشگاه‌ها، تحقیق و توسعه بوده است. اگر امروزه کشورهای پیشرفته‌ای داریم که با وجود عدم برخورداری از منابع توانسته‌اند فاصله زیادی با سایر کشورها پیدا کنند، به این علت است که نخبگان کشورهای آسیایی و منطقه خاورمیانه را جذب و برای آنها امکانات و زیرساخت‌ها را فراهم کرده‌اند، تا بتوانند به منابعی که در اختیار این کشورهاست، دست پیدا کنند و در مقابل دستاوردهای خود را به کشورهای جهان سوم یا در حال توسعه بفروشند.
وی افزود: این تفکر که چگونه باید از منابع موجود و نیروی انسانی استفاده کنند، باعث فاصله بین کشورهای پیشرفته، قدرتمند و کشورهای در حال توسعه شده است. از این جهت بر اساس سند چشم انداز ۱۴۰۴ برنامه ریزی شده که رتبه اول منطقه را در تولید اقتصادی، علمی و فناوری به دست بیاوریم و رتبه‌های دانشگاه‌های کشور را در برنامه توسعه هفتم به زیر ۵۰۰ برسانیم. حتی در نمایه شدن مقالات اندیشمندان و دانشمندان کشور در عرصه‌های بین‌الملی سهمی داشته باشیم و از این نظر رتبه‌های علمی را بهبود بخشیده و رده یک تا ۱۵ را به خود اختصاص دهیم.ترابی ادامه داد: اما این موضوع حاصل نمی‌شود، مگر اینکه نگاه دیگری در حوزه تحقیق و پژوهش داشته باشیم و از این موتور محرکه به نحو احسن استفاده کنیم. این امر زمانی رخ می‌دهد که دولت بتواند به عنوان تسهیل‌گر، حامی و هماهنگ کننده بین خود، بخش خصوصی و دانشگاه‌ها عمل کند. این اتفاق در سال‌های گذشته افتاده، اما نه به صورت پررنگ و هدفمند برای کسب جایگاهی که به دنبال آن هستیم.این مدرس دانشگاه بیان کرد: دانش آشکارترین وسیله عزت و قدرت یک کشور بوده و دانایی توانایی است. علم بخشی از قدرت کشورهای پیشرفته جهان است، بنابراین اگر بخواهیم این فاصله را کم کرده و خودمان را به کشورهای قدرتمند نزدیک کنیم، نیازمند یک نگاه نو هستیم.وی افزود: این تغییر نگاه می‌تواند با تزریق و افزایش بودجه برای تحقیق و توسعه در دانشگاه‌ها آغاز شود. یعنی اگر ۱۵ درصدی که در برنامه توسعه هفتم لحاظ شده محقق شده و ارتقا پیدا کند، می‌تواند دست محققین و دانشمندان کشور را برای رسیدن به این جایگاه باز نگه دارد. اگر به دنبال دستیابی به جایگاهی در چشم انداز سال آینده هستیم، نیاز به یک دیپلماسی موفق علمی داخلی، ملی و بین المللی داریم.
ترابی در ادامه گفت: دیپلماسی علمی داخلی زمانی اتفاق می‌افتد که بتوانیم صنعت را به دانشگاه و دانشگاه‌ها را به صنعت نزدیک‌تر کنیم. یکی از ایرادات این است که بخش صنعت ما واحدهای تحقیق و توسعه خودشان را دارند و از پژوهشگران و محققان دانشگاهی کمتر بهره می‌برند. دانشگاه نوع نگاهش به پژوهش‌ها بنیادی و نوع نگاه صنعت در استفاده از پژوهش‌ها کاربردی است.
وی افزود: اگر این دو پژوهش کاربردی و بنیادی در کنار یکدیگر قرار بگیرند و دانشگاه‌ها بتواند خود را به صنعت نزدیک‌تر کرده و صنعت هم خود را در کنار دانشگاه ببیند، آنگاه ما قادر خواهیم بود، به یک دیپلماسی علمی موفق برای کسب این جایگاه دست پیدا کنیم.وی گفت: از طرفی پژوهش‌های دانشگاه‌ها باید پژوهش‌های اثر گذار بوده و منجر به طرح‌های مفید و کاربردی شود. خوشبختانه این موضوع اتفاق افتاده است، ولی هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم. در واقع پژوهش‌هایی که منجر به طرح‌های اثرگذار می‌شود باید با اولویت‌بندی در بخش‌های مورد نیاز مثل بهداشت، محیط زیست کشاورزی، هوش مصنوعی باشد. اگر پژوهش‌ها به طرح‌های اثر گذار در این حوزه‌ها تبدیل شود، بدون شک این دیپلماسی ملی محقق شده‌است.
این محقق با بیان اینکه در بخش دیپلماسی علمی بین‌المللی لازم است خود را به سطح رقبا برسانیم، اظهار کرد: عربستان سعودی، ترکیه، هند، مالزی از جمله رقبای ما در منطقه هستند که اگر بخواهیم با این کشورها رقابتی داشته و حتی آنها را پشت سر بگذاریم به یک دیپلماسی علمی بین‌المللی موفق نیاز داریم. با نوع نگاهی که در دولت چهاردهم وجود دارد، با وفاق ملی، ارتباط موثر با کشورهای دیگر می‌توانیم این جایگاه را کسب کرده و کشورهای منطقه را پشت سر بگذاریم و حتی جزء ۱۰ کشور قدرتمند جهان هم باشیم.وی ادامه داد: به عنوان مثال عربستان سعودی طولانی‌ترین شبکه مترو بدون راننده جهان را که یکی از پروژه‌های مهم در حوزه گردشگری است، راه‌اندازی می‌کند در حالی که پتانسیل‌های گردشگری کشور ما بسیار بیشتر بوده و بهتر می‌توانیم این اتفاق را در کشور رقم بزنیم. اما اینکه چرا این اتفاق نمی‌افتد به این علت است که این کشورها نوع نگاهشان متفاوت بوده و در کنار بهره‌گیری از اندیشمندان کشورهای پیشرفته بر اساس اولویت و خاستگاه آنها در رسیدن به جایگاه بالاتر در عرصه اقتصادی و علمی از دانشمندان خود استفاده می‌کنند.
وی خاطر نشان کرد: خلا این موضوع در حال حاضر در کشور ما احساس می‌شود و در بیان صادقانه ارتباط تنگاتنگی با پژوهشگران و محققین دیگر کشورهای پیشرفته نداریم. این نیاز به یک دیپلماسی بین‌المللی علمی دارد. کماکان که در مورد هوش مصنوعی فاصله زیادی با کشورهای پیشرفته و منطقه داریم و اگر خواهان پیشرفت در زمینه هوش مصنوعی هستیم، باید در مسیر دیپلماسی علمی بین‌المللی حرکت کنیم.ترابی یادآور شد: این زمانی اتفاق می‌افتد که دولت جدید بتواند ارتباط خوبی را با کشورهای پیشرفته و صاحب سبک داشته باشد و محققان، پژوهشگران و بخش صنعت بتواند در این مسیر برای مشکلات اقتصادی و سیاسی هدف‌گذاری کنند. پس رفع چالش‌های موجود در بخش پژوهش می‌تواند با کمک دولت تسهیل‌گر و حامی در هر دو بعد دیپلماسی علمی ملی و بین‌المللی محقق شود، تا با تعامل با کشورها پیوندهای علمی را ایجاد کرده و و نتیجه این پیوند در داخل اشتغالزایی، رونق کسب و کارهای موفق را در پی داشته باشد. با این اقدام دولت می‌تواند نقش دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها را پر رنگ‌تر نشان دهد.
رئیس ارتباط با صنعت و کارآفرینی دانشگاه پیام نور اظهار کرد: یکی از علل موفقیت کشورهای پیشرفته این است که توانسته‌اند از منابع انسانی و مغزهای متفکر سایر کشورهای دیگر با فراهم کردن امکانات و بها دادن به آنها استفاده کنند. نمونه این موضوع شرکت‌های بزرگ تولید کننده تلفن همراه، صنایع موفق خودروسازی، پتروشیمی و دارویی آنهاست که ما مصرف کننده آن و آنها تولید کننده هستند. این برتری به دلیل بهره‌گیری از نخبگان اتفاق افتاده، در حالیکه متاسفانه ما طی سالیان گذشته این موضوع را جدی نگرفته‌ایم و اجازه دادیم این کشورها نخبگان ما را جذب کنند، در حالی که با سرمایه کشور تحصیل کرده‌ و به مدارج علمی رسیده‌اند اما در استفاده از آنها بی بهره بوده‌ایم.ترابی تاکید کرد: این به دلیل بوده که نگاه درستی به نخبگان نداشته‌ایم و شاید برای ما یک اولویت نبوده‌اند. اما امیدواریم در دولت چهاردهم نخبگان را به کشور بازگردانیم و به آنها فرصت دهیم که در جایگاهی که استحقاق آن را دارند، از دانش آنها استفاده کنیم‌. از طرف دیگر باید نخبگان داخل کشور را هم شناسایی کرده و به آنها بها دهیم. تمامی این دستاوردها در سایه دیپلماسی علمی و زبان مشترک علمی محقق خواهد شد.