مسجد؛ پایگاه مقاومت و نماد اعتراض در قیام گوهرشاد
سپیدارآنلاین: گروه اجتماعی
حجت الاسلام والمسلمین سید محمد تقی غضنفری امام جمعه محمدشهر خطبهای مبنی بر تقوای الهی، روز حجاب و عفاف، جهاد کبیر و مسائل شهری و منطقهای بیان کرد.
به گزارش خبرگزاری بسیج از البرز، حجت الاسلام والمسلمین سید محمد تقی غضنفری امام جمعه محمدشهر، مبنی بر تقوای الهی، روز حجاب و عفاف، جهاد کبیر و مسائل شهری و منطقهای، به شرح زیر است:مسجد؛ پایگاه مقاومت و نماد اعتراض در قیام گوهرشاد/مرجعیت شیعه؛ رهبری معنوی و سیاسی در قیام مسجد گوهرشاد/همراهی در مسیر تحول، ساختن آیندهای پرامید برای نسل آینده
بسماللّهالرّحمنالرّحیم
الحمد للّه ربّ العالمین احمده و اشکره و استعینه و استغفره و اتوکّل علیه و اصلّى و اسلّم على حبیبه و نجیبه و خیرته فى خلقه حافظ سرّه و مبلّغ رسالاته بشیر رحمته و نذیر نقمته سیّدنا و نبیّنا و حبیب قلوبنا ابىالقاسم المصطفى محمّد و على ءاله الأطیبین الأطهرین و صحبه المنتجبین و من تبعهم باحسان الى یوم الدّین و صلّ على ائمّة المسلمین و حماة المستضعفین و هداة المؤمنین و صلّ على بقیّةللَّه فى الأرضین. اوصیکم عباد للّه بتقوى للّه و نظم امرکم.
همهى برادران و خواهران عزیز نمازگزار و خود را دعوت و توصیه میکنم به حفظ تقواى الهى؛ این اصلِ حرکت یک انسان به سمت کمال و تعالى است. اگر به توفیق الهى بتوانیم در عمل فردى، در عمل جمعى، در کار سیاسى، در کار اجتماعى، رعایت تقواى الهى را بکنیم، همهى خیرات و همهى الطاف الهى شامل حال ما خواهد شد.درود و رحمت خداوند و ارواح مطهر شهدا عزیز و گرانقدر محمد شهر و حومه درود میفرستبم به روح ملکوای بنیانگذار جمهوری اسلامی امام امت رضوان الله سلام به محضر امام زمان و نائب برحق ولی امر مسلمین رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله عظما الامام خامنهایفَمَنْ کَانَ یَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا پس کسی که دیدار پاداش و مقام قرب پروردگارش را امید دارد، پس باید کاری شایسته انجام دهد و هیچ کس را در پرستش پروردگارش شریک نکند. (کهف ۱۱۰)جاء رجل إلى النبی صلى الله علیه وسلم فقال: إنی أتصدق اتصدق واصل الرحم ولا أصنع ذلک إلا الله سبحانه وتعالى فیذکر ذلک منى وأحمد علیه دو فیسرنی ذلک، وأعجب به، فسکت رسول الله صلى الله علیه وسلم ولم یقل شیئا صالحا ۷ فأنزل الله تعالى - فمن کان یرجو لقاء ربه فلیعمل عملا صالحا ولا یشرک بعبادة ربه أحدا."اخلاص اساس عمل به این معناست که نیت خالص و دور از هرگونه شائبه غیر الهى شرط اساسی قبولی و تأثیرگذاری اعمال و رفتار انسان است.به عبارت دیگر اگر عملی با اخلاص انجام شود، مورد قبول درگاه خداوند قرار میگیرد و آثار مثبت خود را در زندگی فرد و جامعه خواهد داشت.به طور خلاصه اخلاص به معنای این است که عمل را فقط برای رضای خدا انجام دهیم و هیچ هدف دیگری مانند شهرت، مال، مقام، یا جلب نظر دیگران در آن دخیل نباشد.
در روایتی از امام صادق (ع) آمده است:
النیة افضل من العمل و ان النیة هی العمل
که به این معنی است که نیت از عمل برتر است، بلکه نیت خود عمل است.همچنین پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «نیة المؤمن خیر من عمله» که به این معناست که نیت مومن بهتر از عمل اوست.
الإمام علی علیه السلام: لیست الصَّلاةُ قِیامَکَ وقُعُودَکَ، إِنَّمَا الصَّلاةُ إخلاصک، و أنْ تُرید بها اللَّهَ وَحْدَهُ
شرح نهج البلاغة: ۱۳۲۵/۱.
امام على علیه السلام: نماز به قیام و قعود تو نیست، بلکه نماز آن است که از روی اخلاص و تنها از روی خدا خواهی باشد.
نشانههای اخلاص:
۱ عدم انتظار ستایش
آنکه عمل نیک را به انتظار ستایش دیگران انجام میدهد پیداست برای خداوند آن را انجام نداده است.
قال رسول الله صلى الله علیه و آله:
انَّ لِکُلِّ حَقٍ حَقیقَةً وَ ما بَلَغَ عَبْدٌ حَقیقَةَ الْاخْلاصِ حَتَّى لَا یُحِبَّ انْ یَحْمَدَ عَلَى شَیْ ءٍ مِنْ عَمَلٍ اللَّهِ.
هر حقی حقیقتی دارد و کسی به حقیقت اخلاص نمیرسد مگر اینکه ستوده شدنش را برای عملی که به خاطر خدا انجام داده است، دوست نداشته باشد.
۲ هماهنگی ظاهر و باطن
مخلص آن است که اگر چیزی از او آشکار شد، همان با باطن وی هماهنگ باشد.
قال على علیه السلام
مَنْ لَمْ یَخْتَلِفْ سِرُّهُ وَ عَلَانِیتُهُ، وَ فِعْلُهُ وَ مَقالَتُهُ، فَقَدْ إِلَّى الْأَمَانَةَ وَ اخْلَصَ الْعِبادَةَ.
آنکه پنهان و آشکارش و عمل و گفتارش با هم مخالف نباشد، امانت الهی را اداء و عبادت را خالصانه انجام داده است. ظاهر و باطن از سه حال خارج نیستند یا ظاهر برتر از باطن است و یا بلعکس میباشند و یا هر دو مثل هم هستند.خداوند به حضرت موسی علی نبینا و آله و علیه السلام وحی فرمود که یا مُوسَى مَنْ کَانَ ظَاهِرُهُ ازْینُ مِنْ بَاطِنِهِ فَهُوَ عَدُوّى وَ مَنْ کَانَ ظَاهِرُهُ وَ باطِنُهُ سَواءٌ فَهُوَ مُؤْمِنٌ حَقّاً، وَ مَنْ کَانَ بَاطِنُهُ ازْینُ مِنْ ظَاهِرِهِ فَهُوَ وَلَّى.ای موسی آنکه ظاهرش زیباتر از باطنش باشد دشمن من است و آنکه ظاهر و باطنش یکی باشد مؤمن حقیقی است و آنکه باطنش زیباتر از ظاهرش باشد ولی من است.امام خامنهای (مدظله العالی):
برداشتن حجاب مقدمهای برای برداشتن عفت بود برای برداشتن حیا در جامعه اسلامی بود برای سرگرم کردن مردم به عامل بسیار قوی و نیرومند جنسی بود برای این که از همه کارهای دیگر بمانند و یک مدتی هم موفق شدند، اما ایمان عمیق ملت ایران نگذاشت. (۱۳۶۸/۱۰/۲۶)
به مناسبت سالروز قیام مسجد گوهرشاد، ۲۱ تیر روز
عفاف و حجاب
قیام مسجد گوهرشاد در ۲۱ تیر ۱۳۱۴ یکی از نقاط عطف مقاومت ملت ایران در تاریخ معاصر است که در برابر سیاستهای استبدادی و استعماری پهلوی اول به وقوع پیوست.یکی از سیاستهای ضد فرهنگی رضاخان، تغییر لباس و به اصطلاح قانون متحد الشکل کردن لباس بود که بر اساس آن به جز برخی، روحانیان تمامی اتباع ذکور ایران در داخل کشور ملزم به پوشیدن لباس متحد الشکل شدند.تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد ۱۳۷۸، سند شماره ۲ ص ۱۰-۱۱).
علمای مشهد در واکنش به این تهاجم فرهنگی تصمیم گرفتند آیت الله سید حسین قمی به تهران برود و با رضاخان درباره توقف اجرای بخشنامه تغییر لباس مذاکره کند که به محض ورود به تهران دستگیر شد تاریخ بیست ساله ایران، ج ۶، ص ۲۵۳)روحانیون مشهد در اطلاعیههایی از مردم خواستند که با اعتراض به سیاستهای مذهبی و اجتماعی رضاخان و دستگیری آیت الله قمی دست به اعتصاب و تحصن بزنند و در مسجد گوهرشاد گرد هم آیند.
با گستردهتر شدن و طولانیتر شدن تحصن مردم رژیم به ترس افتاد.رضاشاه دستور داد اگر بیش از این مسامحه کنید و تعلل ورزید، نه کلاه بر سر شما و نه تاج بر سر من باقی خواهند گذاشت.
امر میکنم و فرمان میدهم که امشب نیمه شب شنبه باید غائله خاتمه یابد. در شنبه ۲۱ تیر ۱۳۱۴ش (۱۱) ربیع الثانی (۱۳۵۴ق)دستور سرکوب ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر از متحصنین در مسجد گوهرشاد و اطراف آن به نظمیه مشهد ابلاغ شد. با فرارسیدن نیمه شب دستور شلیک و کشتار مردم صادر شد و مردم بی دفاع و بدون سلاح در درون و بیرون مسجد آماج گلوله نظامیان قرار گرفتند پرونده وقایع مسجد گوهرشاد مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص۲۹-۳۵)در عرض چند ساعت کشتار بی رحمانه و گستردهای صورت گرفت داخل و بیرون مسجد از اجساد کشته شدگان و زخمیها پر شد و آسیبهایی نیز به مسجد وارد گردید.حرمت حرم رضوی شکسته شد و پیش از دمیدن سپیده دم روز یکشنبه ۲۲ تیر ۱۳۱۴ ش مقاومت متحصنین و معترضین شکسته شد و قیام مسجد گوهرشاد سرکوب گردید.
سه عنصر حیاتی قیام
قیام مسجد گوهرشاد در ۲۱ تیر ۱۳۱۴ مبارزه ملت ایران با جریان استبداد و استعمار مبتنی بر سه محور حیاتی «مسجد»، «مرجعیت و زعامت شیعه» و سبک زندگی اسلامی ایرانی بود.محور اول مرجعیت و زعامت شیعه، رهبری معنوی و سیاسی مرجعیت شیعه در تاریخ ایران همواره نقشی فراتر از هدایت دینی داشته و به عنوان نیرویی برای حفظ هویت ملی و دینی در برابر تهدیدات خارجی و داخلی عمل کرده است.در قیام گوهرشاد علما و روحانیون نقش کلیدی در بسیج مردم و هدایت قیام داشتند.این روحانیون با استفاده از جایگاه دینی و نفوذ معنوی خود توانستند اعتقادات عمیق مردم را با آرمانهای مقاومت علیه استبداد و استعمار پیوند دهند علما با تکیه بر شبکههای اجتماعی و دینی از جمله منابر مساجد و حوزههای علمیه به سازماندهی اعتراضات پرداختند.
در قیام گوهرشاد سخنرانیهای شیخ بهلول در مسجد که با زبانی ساده و تأثیرگذار بیان میشد، نقش مهمی در تهییج مردم و تبدیل اعتراضات پراکنده به یک جنبش سازمان یافته داشت.
محور دوم سبک زندگی اسلامی ایرانی هویت ملی
یکی از مهمترین ابعاد قیام گوهرشاد، دفاع از سبک زندگی اسلامی ایرانی در برابر سیاستهای غرب گرایانه رژیم پهلوی بود قانون کشف حجاب که به اجبار زنان را ملزم به کنار گذاشتن حجاب میکرد نه تنها به عنوان تعرض به ارزشهای دینی بلکه به عنوان تلاشی برای تحمیل فرهنگ بیگانه بر جامعه ایرانی بود سبک زندگی اسلامی ایرانی که در آن حجاب به عنوان نمادی از عفت هویت و استقلال فرهنگی زنان ایرانی دیده میشد در این قیام به محور اصلی مقاومت تبدیل شد این قیام نشان دهنده پیوند عمیق میان دین و هویت ملی بود مردم ایران که قرنها تحت تأثیر فرهنگ اسلامی زندگی کرده بودند.سیاستهای رضاشاه را به عنوان تلاشی برای جدایی از این هویت و تحمیل فرهنگ غربی میدیدند.
زنان که هدف اصلی قانون کشف حجاب بودند در این قیام نقش فعالی ایفا کردند گزارشهای تاریخی نشان میدهد که بسیاری از زنان حتی در برابر تهدید و سرکوب از پذیرش این قانون سر باز زدند و در تجمعات مسجد گوهرشاد حضور یافتند.سبک زندگی اسلامی ایرانی که در آن ارزشهایی مانند عفت خانواده محوری و احترام به سنتهای دینی برجسته بود، در این قیام به عنوان خط قرمز جامعه ایرانی مطرح شد.این مقاومت نشان دهنده عمق نفوذ فرهنگ دینی در لایههای مختلف جامعه و ناکامی رژیم در تحمیل تغییرات آمرانه بود.
محور سوم مسجد پایگاه مقاومت مردمی
در جریان قیام گوهرشاد مسجد به صحنهای برای تجمع اعتراض آمیز مردم و علما تبدیل شد.سخنرانیهای آتشین روحانیونی مانند شیخ محمدتقی بهلول که با خطابههای خود مردم را به مقاومت در برابر سیاستهای ضددینی رژیم ترغیب میکرد نشان دهنده نقش محوری مسجد در آگاهی بخشی و سازمان دهی بود.مسجد گوهرشاد به عنوان فضایی که امکان گفت و گوی مستقیم میان مردم و رهبران دینی را فراهم میکرد به نمادی از وحدت و همبستگی در برابر استبداد تبدیل شد.در این محفل پُر از شکوه و معنویت، بر خود لازم میدانم تا از مجاهدتهای صادقانه و خدمات بیدریغ یکی از خدمتگزاران خدوم نظام آموزشی، سید محمود حسینی رئیس پیشین اداره آموزش و پرورش ناحیه ۳ استان البرز، تقدیر و تشکر نمایم.ایشان در طول دوران مسئولیت خود، با اتکا به ایمان، تخصص و اخلاقمداری، گامهای ارزندهای در ارتقاء سطح فرهنگی، علمی و تربیتی دانشآموزان این دیار برداشتند.نام نیک و تلاشهای ماندگار ایشان، همچون چراغی روشن در تاریخ آموزش و پرورش این ناحیه ثبت خواهد شد. از خداوند متعال مسئلت دارم که به ایشان سلامت، عزت و توفیق بیشتر در مسیر خدمت به اسلام و انقلاب عنایت فرماید.و، اما امروز، با افتخار و امید، آغاز دوره مسئولیت رضا عباسیان را به عنوان رئیس جدید اداره آموزش و پرورش ناحیه ۳ استان البرز تبریک عرض مینمایم.امید داریم با عنایت الهی و بهرهگیری از توان، تجربه و روحیه انقلابی، شاهد تحولاتی مثبت در عرصه تعلیم و تربیت باشیم.باشد که در سایه الطاف حضرت ولی عصر (عج)، مسیر آموزش، تربیت و پرورش نسل آیندهساز این مرز و بوم، پویاتر، عمیقتر و مؤثرتر دنبال شود.
بیایید با هم، در کنار مسئولان آموزش و پرورش، دست به دست هم دهیم، تا آیندهای روشن برای فرزندانمان رقم بزنیم؛ آیندهای مملو از ایمان، معرفت، دانش و افتخار.