پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

یک پژوهشگر معماری با تأکید بر لزوم بازنگری در طراحی مسیر خط دوم اتوبوس تندرو در کرج گفت: محدوده پل فردیس و پارک چمران در ساعات اوج ترافیک قفل می‌شود، بنابراین برای بهبود عملکرد، باید طراحی این مسیر به‌ویژه در بخش پل فردیس مورد بازبینی قرار گیرد.
دکتر قاسم علیپو با اشاره به شاخص‌های مهم در طراحی مسیر اتوبوس تندرو اظهار کرد: عوامل مهمی مانند عرض و ظرفیت خیابان، تراکم جمعیتی، میزان سفرهای روزانه، دسترسی عمومی، اتصال به شبکه حمل‌ونقل ریلی و پتانسیل توسعه، باید در طراحی فاز دوم خط ویژه اتوبوس کرج مورد توجه قرار گیرد.وی افزود: مسیر پیش‌بینی‌شده برای فاز دوم از مناطق پرتراکم و کمتر برخوردار عبور می‌کند که از منظر اجتماعی، بازخورد مثبت‌تری خواهد داشت. دسترسی به مراکز آموزش عالی و درمانی نظیر دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، بیمارستان امام خمینی، کلینیک‌های درمانی و پارک چمران، ضرورت ایجاد مسیر حمل‌ونقل سریع و مقرون‌به‌صرفه را در این محدوده دوچندان می‌کند.علیپور با اشاره به اتصال بین‌مدلی مسیر خط ویژه خاطرنشان کرد: این مسیر با متروی کرج و پایانه شهید سلطانی هم‌پوشانی دارد و می‌تواند تردد میان‌مدلی را تسهیل کند. همچنین راه‌اندازی خط ویژه در این منطقه می‌تواند موجب کاهش وابستگی به خودروی شخصی و توزیع عادلانه‌تر خدمات شهری شود.این پژوهشگر همچنین به برخی چالش‌های مسیر فعلی اشاره کرد و گفت: عرض کم خیابان‌ها در مناطقی مانند چهارراه دانشکده، میدان توحید و چمران، احتمال ایجاد گره‌های ترافیکی و قطع پیاده‌روها را افزایش می‌دهد. اجرای این پروژه در چنین شرایطی نیازمند تملک املاک اطراف یا کاهش فضای پیاده‌روهاست که از نظر شهرسازی نقطه‌ضعف محسوب می‌شود.
خط ویژه اتوبوس نباید پیاده‌مداری را تضعیف کند
وی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات، احتمال قطع ارتباط عرضی محلات است. در صورتی که طراحی مناسب برای پل‌های عابر پیاده و چراغ‌های هوشمند انجام نشود، این خطر وجود دارد که مسیر خط ویژه محلات را به دو بخش جداگانه تقسیم کرده و پیاده‌مداری را تضعیف کند.علیپور در ادامه تصریح کرد: پل فردیس و پارک چمران در ساعات اوج ترافیک عملکرد مناسبی ندارند. قطع شدن خط ویژه در این مناطق باعث ایجاد حس بی‌نظمی و کاهش تجربه سفر پیوسته می‌شود.وی با پیشنهاد طرح دوشاخه‌ای شدن مسیر خط ویژه اتوبوس گفت: با توجه به اینکه کرج شهری تک‌مرکزی نیست و در شمال و جنوب آن تراکم بالای جمعیتی وجود دارد؛ مناسب است مسیر بی‌آرتی به دو شاخه شمالی و جنوبی تقسیم شود. متروی گلشهر برای سفرهای بین‌شهری به تهران و متروی فردیس برای سفرهای درون‌شهری و محلی کاربرد دارد.به گفته علیپور، شاخه شمالی خط ویژه می‌تواند مسیر میدان کرج، بهشتی، شاه‌عباسی، گوهردشت و بلوار موذن به متروی گلشهر را پوشش دهد و شاخه جنوبی نیز برای مناطق پرجمعیت طراحی و مسیر میدان کرج، میدان توحید، چهارراه دانشکده، چمران، فردیس و متروی فردیس را در بر گیرد.
دو شاخه‌ای شدن خط ویژه چه مزایایی دارد؟
وی افزود: دوشاخه‌ای شدن خط ویژه امکان تحقق دو هدف مهم را فراهم می‌کند؛ کاهش زمان سفر و افزایش بهره‌وری در شاخه شمالی و پوشش مناسب‌تر مناطق کم‌برخوردار در شاخه جنوبی. این الگو با ساختار فضایی شهر کرج که خطی و گسترده است و نه متمرکز، همخوانی بیشتری دارد.علیپور درباره قابلیت اجرایی این طرح گفت: از نظر عملیاتی، ناوگان بی‌آرتی قابل تقسیم است و می‌توان با زمان‌بندی دقیق، هر شاخه را متناسب با نیاز در ساعات اوج و کاهش ترافیک فعال کرد. تجربه شهرهایی مانند تهران، مشهد و اصفهان در این زمینه موفق بوده است.
وی تأکید کرد: مسیر شمالی به‌دلیل خیابان‌های عریض و مسیر جنوبی به‌خاطر تراکم بالا، از نظر فنی قابل تفکیک‌ بوده و زیرساخت‌های لازم برای اجرای مستقل هر دو شاخه فراهم است.
این استاد دانشگاه یادآور شد: از منظر اصول حمل‌ونقل شهری، الگوی دوشاخه‌ای منطقی‌تر از یک خط طولانی و پرپیچ‌وخم است. طراحی دو خط مجزا باعث افزایش نظم، بهره‌وری و پوشش بهتر سفرهای شهری خواهد شد.
تحلیل الگوی سفرهای شهری کرج
وی افزود: تحلیل الگوی سفر شهری کرج نشان می‌دهد که ساکنان شمال و مرکز شهر به سمت گلشهر و غرب کرج و ساکنان جنوب به سمت فردیس و تهران حرکت می‌کنند؛ بنابراین فشرده‌سازی این دو مسیر در یک خط واحد کارایی مناسبی نخواهد داشت.علیپور با اشاره به اصل کاهش اتلاف وقت اظهارکرد: در صورت وجود تنها یک خط بی‌آرتی، مسافران مسیر چمران و فردیس مجبورند در ایستگاه‌هایی مانند شاه‌عباسی پیاده شده و سوار خط دیگر شوند، که این تغییر خط زمان‌بر و غیربهینه است. بنابراین دوشاخه‌ای شدن مسیر این مشکل را حل می‌کند.
وی در پایان گفت: اجرای موفق این طرح منوط به دو شرط اساسی است؛ نخست، مدیریت دقیق ناوگان و زمان‌بندی براساس ساعات پیک و دوم، طراحی مناسب ایستگاه‌های مرکزی مانند میدان کرج یا میدان توحید به‌گونه‌ای که از گلوگاه ترافیکی جلوگیری شود. با رعایت این موارد، می‌توان بی‌آرتی را در کرج به شکلی کارآمد، عادلانه و منطبق با نیازهای سفر شهری اجرا کرد.