پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

جغرافیای استان البرز که از اقلیم بیابانی در قسمتهای جنوبی شروع و تا اقلیم نیمه مرطوب و مرطوب در قسمتهای شمالی ادامه پیدا می کند، امروزه همانند سایر استان های کشور در معرض خشکسالی قرار گرفته ، بطوریکه حیات وحش آن به ناچار به روستاها پناه آورده اند .
با وقوع خشکسالی در گام اول جوانه زنی و رشد گونه های گیاهی مرتعی و جنگلی که اولین حلقه زنجیره غذایی را برای حیوانات حیات وحش تشکیل می دهند کاهش می یابد. بنابراین تنها علت اینکه گونه‌های حیات وحش پا را از محدوده امن خود فراتر می گذارند و با ورود به زیستگاه انسان در معرض خطر قرار می گیرند، کمبود غذا است .اکنون ۳۰۵ گونه پرنده وحشی، ۴۶ گونه پستاندار، ۴۳ گونه خزنده، سه گونه دوزیست و هفت گونه ماهیان در استان البرز شناسایی شده است و از طرفی به لحاظ زیستگاههای مهم حیات وحش تنها یک منطقه حفاظت شده تحت عنوان منطقه حفاظت شده البرز جنوبی در محدوده شمال شرقی شهرستان کرج به موازات محور کرج - چالوس به مساحت حدد ۶۴ هزار هکتار وجود دارد.این منطقه زیستگاه گونه های جانوری نظیر کل و بز ، قوچ و میش، خرس قهوه ای، پلنگ، سیاه گوش ، گرگ و گراز ، عقاب طلایی ، کبک و سایر گونه ها است و همچنین منطقه شکار ممنوع طالقان به مساحت ۷۵ هزار هکتار به عنوان زیستگاه کل و بز زیر چتر پایش محیط بانان قرار دارد.
اما به دلیل تغییرات اقلیمی که در این سالهای اخیر با پدیده ای نفس گیر خشکسالی مواجه شده ایم، حیوانات مجبور می شوند برای تهیه نیاز غذایی خود به زیستگاه های انسانی پناه آورند.
دراین بین شهرستان کوهستانی طالقان و محور کوهستانی کرج - چالوس دراستان البرز بیش از سایر شهرستان ها، درگیر فقر منابع شده به گونه ای که خرس ها و گرازها با حمله به مزارع و باغات سبب خسارت و نگرانی برای روستاییان شده اند .باری به هر دلیل خشکسالی دراستان البرز رخ داده و حیات وحش را تحت تاثیر خود قرار داده اما نحوه برون رفت از این پدیده زیستی اهمیت دارد چراکه اگر توصیه های لازم به مردم داده نشود ممکن است علاوه بر اختلال در زندگی انسانها حیات وحش نیز به خطر افتد.
تقاضای کشاورزان طالقان برای حفاظت از محصولات در برابر حیات وحش
براین اساس مدیر جهاد کشاورزی شهرستان طالقان " حمید رضا شاهپوری " گفت: چندین گزارش مردمی در خصوص ورود خرس ها و گرازها به باغ های روستاییان این شهرستان داشتیم .
وی بیان داشت: از گذشته تعامل انسان و حیوانات برای ممانعت از برهم خوردن زیستگاه های حیات وحش و انسانی وجود داشته است .شاهپوری گفت: روستاهای شهرستان طالقان در دامنه کوه ها هستند و این رخداد به واسطه خشکسالی طبیعی است .وی یاد آور شد: ممکن است خسارتی هم به مردم وارد شده باشد اما همواره همراه بوده انده و از جهاد کشاورزی با هدف حفظ محصولات خود تقاضای دیوارکشی برای محافظت از محصولات را داشته اند .مدیرجهاد کشاورزی شهرستان طالقان اضافه کرد: باغات هلو ، شلیل ، سیب ، مزارع گندم و جو و صیفی جات درنتیجه هجوم حیوانات حیات وحش دچار خسارت شده اند .
خشکسالی و پروژه های عمرانی تهدیدات حیات وحش البرز
رییس اداره حفاظت محیط زیست استان البرز گفت: تخریب و جزیره‌ای شدن زیستگاه‌ها ناشی از اجرای پروژه‌های عمرانی و راه سازی بدون رعایت ملاحظات زیست محیطی از جمله تهدیدات حیات وحش است .«قربانعلی محمد پور» افزود: ورود غیراصولی و مهار نشده گونه‌های غیربومی به زیستگاه‌ها در اثر عدم آگاهی افراد (رهاسازی سنجاب درختی در محدوده شهرستان ساوجبلاغ)، شکار غیرقانونی، وجود سلاح‌های غیرمجاز و همچنین صدور مجوزهای حمل سلاح بدون در نظر گرفتن جمعیت قابل برداشت حیات وحش از دیگر این تهدیدات به شمار می‌رود.رییس اداره حفاظت محیط زیست استان البرز در ادامه گفت: در مناطق تحت مدیریت استان گونه‌های جانوری متنوع و کم نظیر از جمله پلنگ، خرس قهوه‌ای، کل و بز، قوچ و میش، سیاه گوش، گرگ، کفتار، عقاب دشتی و طلایی، سارگپه، بالابان و غیره زیست می‌کنند.وی بیان کرد: تعدادی از این جانداران در معرض خطر انقراض بوده که نیاز به توجه جدی و اقدامات حفاظتی ویژه دارد.رئیس اداره حفاظت محیط زیست استان البرز اظهار کرد: هموطنان در صورت مشاهده گونه‌های جانوری در طبیعت و یا حاشیه مناطق مسکونی که نیازمند اقدامات ویژه درمانی باشند، بدون دخالت مستقیم سریعا مراتب را به محیطبانی‌ها، ادارات محیط زیست و یا سرشماره ۱۵۴۰ گزارش کنند.وی یاد آورشد: البرز کوچک‌ترین استان کشور است ولی وسعت و وضعیت خاص توپوگرافی و شرایط متفاوت اقلیمی در استان شرایط کم نظیری را برای زندگی گونه‌های مختلف حیات وحش فراهم کرده و سبب شده تا تنوع گونه‌ای بالایی در این منطقه از کشور به وجود آید.محمد پور گفت: این استان دارای یک منطقه حفاظت شده به نام البرز جنوبی به مساحت ۶۴ هزار هکتار، ۲ منطقه شکار ممنوع طالقان به مساحت ۷۵ هزار هکتار و تالاب صالحیه به مساحت ۱۶ هزار و ۸۸۰ هکتار بوده و همچنین یکی از پنج رودخانه حفاظت شده کشور به نام کرج به طول ۷۵ کیلومتر را دارا است.وی با بیان اینکه مجموع وسعت این مناطق در استان البرز افزون بر ۱۵۵ هزار هکتار بوده که حدود ۳۰ درصد از پهنه وسعت استان را به خود اختصاص داده است، گفت: بنابراین البرز به عنوان یکی از مهمترین زیستگاه‌های حیات وحش در ایران محسوب می‌شود.محمدپور همچنین در واکنش به مطالب منتشر شده در فضای مجازی پیرامون آسیب حیات‌وحش به باغات و دام‌های کشاورزان منطقه، اعلام کرد: کلیه سکونتگاهها، باغات و مزارع واقع در حاشیه محور کوهستانی کرج–چالوس در حریم زیستگاه‌های طبیعی حیات‌وحش قرار دارند و بخشی از این ناحیه که در سمت راست محور کرج چالوس قرار دارد بدلیل تنوع گونه های جانوری و گیاهی از سال ۱۳۴۶ به عنوان منطقه حفاظت‌شده به ثبت رسیده است.
وی افزود: در چنین شرایطی، حضور گونه‌های جانوری در حاشیه سکونتگاه‌های انسانی بنا به دلایلی از قبیل دخل و تصرف و تخریب زیستگاه و کاهش منابع غذایی ، خشکسالی و کمبود منابع آبی ، سرمای هوا و غیره امری بدیهی است.وی تاکید کرد: بنابراین با نزدیک شدن و ورود گونه های جانوری وحشی به حریم روستاها خسارات به باغات، مزارع، دام‌ها و کندوها نیز به دلیل عدم پیش بینی و احداث امکاناتی از قبیل سازه ها و حایل های حفاظتی مناسب و پیشگیرانه از سوی باغداران و دامداران و یا عدم جمع آوری و انتقال به موقع پسماندها، رخ می‌دهد.محمدپور با تاکید بر لزوم ایمن‌سازی گفت: لازم است دامداران و باغداران نسبت به تقویت ایمنی املاک، باغات و احشام خود با استفاده از سازه های مستحکم اقدام کنند و همچنین این دارایی‌های ارزشمند خود را در برابر خسارات ناشی از ورود حیات‌وحش، بیمه کنند.
افراد متضرر از حیات وحش می‌توانند مستندات مربوطه را به نزدیک‌ترین پاسگاه محیط‌بانی البرز ارایه دهند
وی خاطرنشان کرد: در صورت وارد آمدن خسارت از سوی حیوانات وحشی، افراد متضرر می‌توانند مستندات مربوطه را به نزدیک‌ترین پاسگاه محیط‌بانی یا اداره محیط زیست منطقه ارائه دهند تا پس از بررسی کارشناسی، موضوع برای پرداخت خسارت از طریق صندوق بیمه محصولات کشاورزی و صندوق ملی محیط زیست پیگیری شود.مدیرکل حفاظت محیط زیست استان البرز ضمن یادآوری اینکه حیات‌وحش بخشی از انفال عمومی محسوب می‌شود و تنها در اثر فشارهای محیطی یا دخالت انسانی به محدوده‌های انسانی وارد می‌شود، گفت: در موارد خاص و حساس، موضوع تعدیل جانوران زیان‌کار مانند گراز از طریق صدور مجوزهای معدوم‌سازی برای میرشکاران محلی و یا صدور پروانه شکار ویژه اقلیت‌های دینی توسط اداره کل محیط زیست قابل انجام است.وی همچنین با اشاره به رویکرد پیشگیرانه این اداره کل عنوان کرد: بهره‌گیری از راهکارهای فنی و فناوری های نوین مانند نصب فنس الکترونیکی و استقرار سیستم‌های پایش اپتیکی ، کنترل جمعیت دامهای اهلی وارده به مراتع ، لایروبی آبشخورها و سایر اقدامات حمایتی به جهت حفاظت از زیستگاه و کاهش تعارضات حیات وحش در دستور کار اداره کل حفاظت محیط زیست استان البرز قرار دارد تا ضمن حفظ تنوع زیستی، امنیت کشاورزان و ساکنان حاشیه مناطق طبیعی نیز تامین شود.