آماده همکاری برای راه‌اندازی مرکز تاریخ شفاهی کشاورزی هستیم
سپیدار‌آنلاین: گروه اجتماعی
ابراهیم حیدری در آیین «بزرگداشت هفتمین دوره هفته ملی کتاب کشاورزی و منابع طبیعی» گفت: روایت‌های کشاورزان از شیوه‌های کشت، تقسیم آب، آیین‌های برداشت و حتی ضرب‌المثل‌ها، گنجینه‌ای است که اگر ثبت و تدوین نشود، در معرض فراموشی قرار خواهد گرفت.
کتاب‌های تاریخ شفاهی کشاورزی می‌توانند این میراث را زنده نگاه دارند. خانه کتاب و ادبیات ایران آماده همکاری برای راه‌اندازی مرکز تاریخ شفاهی کشاورزی است.
به گزارش ستاد خبری سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، آیین «بزرگداشت هفتمین دوره هفته ملی کتاب کشاورزی و منابع طبیعی» پیش از ظهر دوشنبه (۲۶ آبان ۱۴۰۴) با حضور و سخنرانی ابراهیم حیدری؛ مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر هفته کتاب، غلامرضا گل‌محمدی؛ معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، حجت الاسلام سید محمدرضا طباطبایی‌نسب؛ مشاور نماینده ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی، علی اکبر نوروزی؛ دبیر ستاد هفته ملی کتاب کشاورزی و منابع طبیعی در سالن شهید شاه‌حسینی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی برگزار شد.
آمارهای نادرست سرانه مطالعه در ایران
ابراهیم حیدری در این آیین سخنان خود را با گریزی به سابقه تمدنی ایران آغاز کرد و گفت: فرهنگ و تمدن ایران همواره با کتاب و نوشته شناخته شده است. ایران با نام شاعران و اندیشمندان بزرگی چون سعدی، حافظ، مولوی و فردوسی در جهان معروف است و اشعار و آثار این بزرگان بر سردر بسیاری از مجامع بین‌المللی دیده می‌شود. نقش‌آفرینی نویسندگان و شاعران ایرانی در شکل‌دهی به تاریخ اندیشه جهان انکارناپذیر است.وی افزود: دین مبین اسلام نیز با کتاب آغاز شد و معجزه پیامبر مکرم اسلام(ص) نیز کتاب است. کتابی که اولین کلام آن فرمان به خواندن است. بنابراین کتاب و مطالعه در فرهنگ، دین و تمدن ما جایگاهی بنیادین دارد و حفظ و حراست از این میراث، مسئولیتی مشترک برای همه ماست.
حیدری ادامه داد: همه ارکان تولید کتاب، از نویسنده و ناشر گرفته تا ویراستار و مترجم، در شکل‌گیری یک اثر نقش دارند. در کنار آنها مسئولان فرهنگی نیز باید هماهنگ‌کننده و تنظیم‌کننده جریان تولید محتوا باشند؛ جریانی که باید گذشته را ثبت کند، حال را بازتاب دهد و برای آینده الهام‌بخش باشد. دبیر سی‌وسومین هفته کتاب در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ارائه آمارهای نادرست و مشکوک درباره سرانه مطالعه که منجر به داوری‌های عجولانه درباره میزان مطالعه ایرانیان شده است، گفت: طبق شواهد موجود مردم عزیز ما همچنان کتاب می‌خرند و کتاب می‌خوانند. چندی پیش نمایشگاه کتاب استان خراسان شمالی را برگزار کردیم که که مردم شریف این استان چهل هزار نسخه کتاب خریدند.
وی اضافه کرد: در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، به عنوان یکی از پرفروش‌ترین نمایشگاه‌های کتاب جهان، مردم طی ۱۰ روز یک میلیون و ۸۲۰ هزار جلد کتاب خریداری کردند و سالانه حدود ۱۲۰ هزار عنوان کتاب نیز در کشور منتشر می‌شود. برای ثبت سرانه مطالعه باید گفت که شاخص‌های مطالعه در دنیا یکسان نیست و معیارها براساس ابزار، روش ارائه محتوا و تفاوت‌های فرهنگی تغییر می‌کنند. از همین رو نباید با نگاه غیرعلمی یا مقایسه‌های نادرست به تضعیف روحیه عمومی پرداخت.
کشاورزی سبکی از اندیشیدن است
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت کشاورزی در سبک زندگی ایرانیان قدیم، گفت: کشاورزی در ایران شیوه تولیدی بود که سبکی از زیستن و اندیشیدن را نیز به همراه داشت. نیاکان ما با قنات‌ها، با تقسیم منصفانه آب، با آیین‌های کشت و برداشت، با تقویم‌های بومی و حتی با ضرب‌المثل‌ها و روایت‌های روزمره، نشان دادند که چگونه می‌توان با طبیعت هم‌زیست بود و از آن به اندازه توانش بهره گرفت. این خرد نه در کتاب‌های دانشگاهی که در تجربه‌های زیسته و در حافظه جمعی ما ذخیره شده است.حیدری ادامه داد: امروز که منابع طبیعی کشور با فشارهای گوناگون روبه‌روست، بیش از هر زمان نیازمند بازگشت به آن خرد دیرینه‌ایم، خردی که بر پایه اعتدال، صرفه‌جویی و احترام به زمین بنا شده است. قنات‌ها تنها سازه‌های آبی نبودند؛ آنها نماد عدالت اجتماعی بودند، نماد تقسیم آب به گونه‌ای که هیچ‌کس محروم نماند. به بیان کلی‌تر آیین‌های کشاورزی شیوه‌ای برای پیوند انسان با خاک و آسمان بودند.
نیاز به منابع ساده برای توسعه کشاورزی داریم
دبیر سی‌وسومین هفته کتاب همچنین بر ضرورت تامین منابع کشاورزی به زبان ساده تاکید کرد و گفت: در کنار میراث باید به نیاز امروز نیز توجه کنیم. کشاورزی امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند منابعی ساده، کاربردی و در دسترس است، کتاب‌ها و راهنماهایی که به زبان روشن و قابل فهم برای کشاورزان نوشته شوند و بتوانند در افزایش بهره‌وری، مدیریت آب و خاک و استفاده بهینه از منابع طبیعی نقش مستقیم ایفا کنند. اگر این منابع به‌گونه‌ای تدوین شوند که هر کشاورز در روستا یا شهر بتواند آنها را بخواند و به کار گیرد، آنگاه کتاب نه تنها میراث فرهنگی، بلکه ابزار عملی توسعه خواهد بود.وی افزود: از سوی دیگر تاریخ کشاورزی ایران تنها در متون علمی خلاصه نمی‌شود، بخش بزرگی از آن در حافظه شفاهی روستاییان، کشاورزان و خانواده‌هایی نهفته است که نسل به نسل دانش خود را منتقل کرده‌اند. روایت‌های آنان از شیوه‌های کشت، تقسیم آب، آیین‌های برداشت و حتی ضرب‌المثل‌ها، گنجینه‌ای است که اگر ثبت و تدوین نشود، در معرض فراموشی قرار خواهد گرفت. کتاب‌های تاریخ شفاهی کشاورزی می‌توانند این میراث را زنده نگاه دارند و پلی باشند میان تجربه‌های گذشته و نیازهای امروز. مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: شعاری که برای امسال انتخاب شده یعنی «بخوانیم برای ایران؛ کتاب، دانایی و توانایی کشاورزی»، یادآور این حقیقت است که کتاب می‌تواند پلی باشد میان گذشته و آینده. بخوانیم تا گنجینه بزرگ تجربه و خرد ایرانی را بشناسیم که از طریق اسطوره‌ها و آیین‌ها و دانش بومی و تقویم‌های کشاورزی به دوران ما رسیده‌اند، بشناسیم. بخوانیم تا این میراث را ثبت کنیم و از آن برای ساختن آینده‌ای با بهره‌وری بالاتر و توسعه‌ای متوازن بهره ببریم. خانه کتاب و ادبیات ایران وظیفه دارد این مسیر را با حمایت از نویسندگان، با تشویق به پژوهش‌های میان‌رشته‌ای و با فراهم کردن زمینه‌ای که کتاب‌های کشاورزی نه در قفسه‌های تخصصی، بلکه در دسترس همه خانواده‌ها قرار گیرد. از همین تریبون اعلام می‌کنم که برای کمک به راه‌اندازی مرکز تاریخ شفاهی کشاورزی آمادگی کامل را داریم.
دبیر سی‌وسومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در پایان با ابراز امیدواری برای اینکه این آیین سرآغاز توجهی تازه به کتاب‌های کشاورزی باشد، بیان کرد: کتاب‌های کشاورزی می‌توانند به ما بیاموزند چگونه با زمین مهربان‌تر باشیم، چگونه از آب و خاک پاسداری کنیم و چگونه فرهنگ دیرینه کشاورزی را به سرمایه‌ای برای آینده ایران بدل سازیم.
نقش محوری سازمان تات در نشر و ترویج
غلامرضا گل‌محمدی؛ رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی نیز در این آیین طی سخنانی اعلام کرد که این سازمان با رشد «۵۰ درصدی» در حجم نشریات و دستورالعمل‌های ترویجی در سال ۱۴۰۳ همراه بوده است. وی با اشاره به اینکه این سازمان با وجود دارا بودن صرفا ۱۷ درصد اعضای هیئت علمی بخش کشاورزی، سهم قابل توجهی در تولید نشر دارد، گفت: بخش کشاورزی ایران در حوزه انتشارات علمی در منطقه خاورمیانه رتبه اول را دارد و در وب‌سایت‌های علم‌سنجی همچون اسکوپوس و سایپاگو رتبه جهانی ۱۶ را کسب کرده است. سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «بخوانیم برای ایران» از شنبه بیست‌وچهارم آبان (۱۴۰۴) آغاز شد و تا سی‌ام آبان (۱۴۰۴) به کار خود ادامه خواهد داد.