پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

کیستی، انسجام، یکپارچگی و خواستن همه در یک راستا قرار دارند و در نهایت به هویت ختم می‌شوند؛ هویت لازمه ایجاد انسجام در یک جامعه است؛ هویت تعریفی از ما به دست می‌دهد و کیستی ما را مشخص می‌کند و با انسجامی که به ما می‌دهد نیل به هدف را تسهیل می‌کند.
اما خواستن در کجای گستره وسیع هویت قرار دارد؟ اندیشه‌های مطلق، هویت را امری تاریخی و غیر قابل تغییر می‌دانند و آن را فقط در گذشته و به شکل درختی با ریشه‌های عمیق و ساقه‌ای تنومند تصور می‌کنند، آنها ساخت هویت را در مخیله خود هم راه نمی‌دهند و آن را فقط میراثی می‌دانند که از گذشته به ارث رسیده است. واقعیت این است که هویت را می‌توان به صورت تعمدی و یا با برنامه‌ریزی ساخت؛ اما اینکه برنامه‌ریزی در این زمینه تا چه حد موفق باشد و کارایی خود را نشان دهد بسته به آن است که شناخت اولیه نسبت به پتانسیل‌های شهر در رابطه با آن هویت چه بوده و برنامه‌ریزی تا چه اندازه آینده نگر و هوشمندانه انجام شده است. ساخت یک هویت منسجم به نام هویت «کرجی» برنامه‌ای بلند مدت می‌طلبد؛ پس نباید به بازدهی کوتاه مدت تلاش‌ها در این مقوله اندیشید؛ اما در هر حال ساخت یک هویت در دل خود مولفه‌های میان مدت نیز دارد که مهم‌ترین آن رفع برچسب‌های منفی است که در جوامع «دیگری» و خارج از دایره «خودی» به ما زده می‌شود. کرج شهر جرم و جنایت نیست، تمام کرج را نابسامانی‌های اجتماعی فرانگرفته است، آلودگی فقط به کرج تعلق ندارد و چهار زندان که در اطراف ما وجود دارد ناشی از عملکرد کرجی‌ها نیست، کرج نباید به عنوان حیاط خلوت ناگفتنی‌های پایتخت معرفی شود و تکرار تهوع‌آور شهر خوابگاهی را برتابد، این برچسب‌های منفی باید در میان مدت با توجه به تجربیاتی که در جهان وجود دارد از بین برود و جای خود را به آن چیزی دهد که می‌خواهیم باشیم. زدودن برچسب‌های منفی در میان مدت شدنی است همانند کاری که سه دهه پیش در محله‌های شرقی پاریس و در محله «سوهو» لندن انجام شد و سبب گردید که آوازه نامناسب این محله‌ها به صورت روشنی تغییر کند و جای خود را به شهرت مثبت و قابل قبول دهد و توسعه ناحیه‌ای مطلوبی را برای ساکنان آن محله‌ها در پی داشته باشد. در صورتی که بخواهیم هویت واحدی را پی افکنیم باید چنین فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی را در کرج نیز انجام دهیم و در میان مدت تمامی برچسب‌های منفی کرج زیبا را بزداییم؛ پس در قدم اول باید بخواهیم و در قدم بعد باید برنامه‌ریزی کنیم، به همین دلیل مسئولان این خطه باید از همین حالا با دیدی میان مدت متناظر به ساخت هویت که اقدامی بلند مدت است در راه یکپارچه سازی شهر قدم بردارند. بنابراین برنامه‌ریزی‌های هویتی امکان‌پذیر است ولی نکته مهمی که باز هم باید مورد تاکید قرار گیرد این است که نباید درباره قابلیت‌های این کار دچار توهم شد و ساخت هویت را در کوتاه مدت در نظر گرفت. چنین اقدامی همانطور که قبلا اشاره شد باید میان مدت و دراز مدت در نظر گرفته شود و برای انجام آن باید خبره‌ترین افراد از تمام رشته‌های تخصصی شهرشناسی و جامعه شناسی گرد هم بیایند و با تفکری جمعی دست به این کار بزنند. مسئولینی که دغدغه ساخت هویت «کرجی» را در ذهن خود دارند و در صدد بسط آن هستند؛ در عین حالی که دوره میانه و بلند مدت ساخت هویت را در نظر می‌گیرند باید ابزارهای پایداری و تداوم برنامه ساخت هویت «کرجی» را چه از لحاظ قانونی و چه از لحاظ تئوریک در نظر بگیرند؛ چرا که بدترین شکل تلاش برای زدودن برچسب‌های منفی و ساخت هویت «کرجی»، عمل کردن به صورت نقطه‌ای و کوتاه مدت است که اغلب نه تنها نتیجه‌ای نمی‌دهد بلکه ممکن است حتی به نتایج معکوسی نسبت به اهداف نیز ختم شود. علاوه بر وظایفی که مسئولان در ساخت هویت «کرجی» در این خطه بر عهده دارند؛ مسئولیت بزرگی نیز متوجه شهروندانی است که در کرج زندگی می‌کنند؛ قومیت‌های مختلفی در کرج زندگی می‌کنند؛ فارس، ترک، لر، بلوچ، کرد، عرب و... از سراسر ایران در این شهر مشغول گذران زندگی هستند و همین باعث شده است تا کرج در یک وضعیت انحصاری به ایران کوچک شهره شود. حضور قومیت‌های متنوع در یک منطقه بیش از آنکه تهدید و پاشنه آشیل باشد فرصت مغتنمی است که می‌توان از آن بهره‌ها برد؛ اما متاسفانه این موضوع در کرج و در غیاب برنامه‌های میان مدت و بلند مدت ساخت هویت، به مرزکشی‌های قومیتی تبدیل شده است و در جای جای کرج «ما» و «دیگری» براساس کرد یا ترک یا لر یا فارس و ... بودن تعریف می‌شود. ساختارها در کرج به دور از هر گونه دیدگاه سلبی و تحکم‌آمیز، باید به سمتی پیش رود که هر فردی متعلق به هر قومیتی در عین حالی که ریشه‌های خود را حفظ می‌کند خود را «کرجی» بداند و خود را وقف هویت «کرجی» کند؛ پس اینجاست که پس از عملکرد بالا به پایین و کارگزارانه، نقش شهروندان از اقوام مختلف در ساخت هویت کرجی موضوعیت می‌یابد. تجربه بین‌المللی در ساخت هویت نیز بر این نکته صحه می‌گذارد و اهمیت ایجاد ساختار از طرف مسئولان و پیشبرد ساختار از طرف شهروندان را نشان می‌دهد؛ مثلا یک ایرانی وقتی به جامعه آمریکایی وارد می‌شود در ساختاری از پیش تعیین شده قرار می‌گیرد؛ اما این ساختار از پیش تعیین شده باعث نمی‌شود که او ایرانی بودن خود را ترک کند بلکه در عین حالی که خود را ایرانی می‌داند تمام و کمال در خدمت منافع ساختار قرار می‌گیرد. پس در مجموع می‌توان چنین گفت که هویت یک موضوع مطلق و تاریخی نیست و می‌توان آن را در میان مدت و بلند مدت ساخت؛ این ساخت هویت از یک طرف به اقدام حساب شده مسئولان در گسترش یک ساختار هویتی کارآمد و از طرف دیگر به عملکرد اقوام و قرار گرفتن در خدمت ساختار ایجاد شده باز می‌گردد بدین معنا که در عین حالی که ریشه قومیتی خود را فراموش نمی‌کنند ظرفیت و کارایی‌های خود را در خدمت هویت «کرجی» قرار می‌دهند.