کتاب، وطنِ واژه‌ها؛ ایران با کتاب، ایران پرامید
سپیدار‌آنلاین: گروه گزارش
در سالی که رسانه‌ها درگیر سرعت و هیاهو بودند، کتاب همچون سکوتی خلاق در برابر آن ایستاد. شعار بیست و سومین دوره هفته کتاب به‌زیبایی این نگاه را بازتاب می‌داد؛ «ایران با کتاب؛ ایران پر امید».
به گزارش ستاد خبری سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، سال ۱۳۹۴ برای ایران سالی بود در میانه «آرامش و انتظار». جامعه ایرانی پس از تجربه مذاکرات هسته‌ای و گشایش‌های نسبی در فضای بین‌المللی، بار دیگر به آینده چشم دوخته بود. زیر پوست این آرامش، جامعه به جست‌وجوی معنا و تداوم گفت‌وگو می‌پرداخت؛ گفت‌وگویی که در سال‌های پیش به‌واسطه سیاست و رسانه گاه فرسوده شده بود. در چنین فضایی، کتاب دوباره به صحنه بازگشت؛ نه فقط به‌عنوان وسیله‌ای برای آموزش، بلکه به‌عنوان زبان تمدن و آینه فرزانگی ایرانی.
در دومین سال از فعالیت دولت یازدهم، سیاست فرهنگی کشور بر «گفت‌وگوی ملی از مسیر فرهنگ» متمرکز شد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هدایت علی جنتی و همراهی سیدعباس صالحی تلاش داشت تا مسیر فرهنگ را از تمرکز اداری به مشارکت اجتماعی بازگرداند. هفته کتاب نماد این تغییر بود: از نگاه بالا به پایین، به نگاهی مردمی و باز.بیست‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، که از ۲۴ تا ۳۰ آبان برگزار شد، برخلاف بسیاری از دوره‌های گذشته در فضایی آرام و فرهنگی‌تر شکل گرفت. دیگر از افتتاحیه‌های پرزرق‌وبرق خبری نبود؛ مراسم آغازین این دوره در فرهنگستان هنر ایران برگزار شد؛ مکانی که خود نمادی از پیوند میان دانش و زیبایی است. در این آیین، سیدعباس صالحی، علی معلم دامغانی، محمدصادق رحمانیان، محمود صلاحی، مجید غلامی جلیسه و محمود آموزگار، گرد هم آمدند تا از کتاب نه به‌عنوان یک «محصول فرهنگی»، بلکه به‌مثابه یک «پدیده اجتماعی» سخن بگویند.
بیانیه‌ای فرهنگی
در سالی که رسانه‌ها درگیر سرعت و هیاهو بودند، کتاب همچون سکوتی خلاق در برابر آن ایستاد. شعار این دوره به‌زیبایی این نگاه را بازتاب می‌داد؛ «ایران با کتاب؛ ایران پر امید». این شعار بیش از آنکه شعاری تبلیغاتی باشد، بیانیه‌ای فرهنگی بود. در میانه بحران‌های اقتصادی، دغدغه‌های معیشتی و تحولات سیاسی، سخن از «ایران پرامید» تنها زمانی معنا داشت که «کتاب» در متن زندگی مردم حضور می‌یافت. کتاب در این تعبیر نه کالایی لوکس که نخی است که تار و پود جامعه را به هم پیوند می‌دهد. پوستر این دوره نیز استعاره‌ای از همین معنا بود: پرنده‌هایی رنگین که بر خطوطی سیاه‌پس‌زمینه نشسته‌اند؛ نمادی از اندیشه‌هایی که در دل تاریکی پرواز می‌کنند و آسمان تازه‌ای می‌سازند.
فرهنگ در مسیر بازتعریف
هفته کتاب در سال ۱۳۹۴، برخلاف دوره‌های پیشین از فضای صرفاً دولتی فاصله گرفت و به الگویی مشارکتی بدل شد. خانه کتاب با مدیریت مجید غلامی جلیسه، برنامه‌هایی طراحی کرد که نه‌فقط در پایتخت، بلکه در سراسر کشور اجرا شد. از جشن یک میلیون کتاب و کتابفروشی به وسعت ایران گرفته تا اولین جشنواره کتاب مجازی، هدف روشن بود: بازگرداندن کتاب به جریان زندگی و بازتعریف مطالعه در عصر دیجیتال.رونمایی از سایت اهدای الکترونیکی کتاب، نخستین سالانه هنر طراحی کتاب ایران و همایش‌هایی مانند کتاب و سینما و نشست کتاب، بیرون از محوطه جریمه نشان دادند که این هفته می‌کوشد پل ارتباطی تازه‌ای میان کتاب و جامعه برقرار کند. در همین راستا، تجلیل از حمید امجد به‌عنوان نویسنده متعهد حوزه تئاتر، تأکیدی بر پیوند میان هنر و ادبیات بود.
تقویم دانایی؛ روزهای هفته کتاب
هفته کتاب این سال، مانند پیشینیان خود، هر روز را به یکی از جلوه‌های فرهنگی زندگی ایرانی اختصاص داد. از خانواده تا تکنولوژی، از میراث تا هنر کتاب در همه جا حضور داشت.
۲۴ آبان – کتاب و خانواده
۲۵ آبان – کتاب و دانشگاه
۲۶ آبان – کتاب و رسانه
۲۷ آبان – کتاب و میراث
۲۸ آبان – کتاب و کودک
۲۹ آبان – کتاب و تکنولوژی
۳۰ آبان – کتاب و هنر
این تنوع موضوعی، بازتاب نگاهی جامع به کتاب بود؛ نگاهی که آن را نه یک حوزه جدا، بلکه محور زیست فرهنگی جامعه می‌دانست.
از تهران تا کاشان؛ از تبریز تا هنر
بیست‌وسومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، مرزهای جغرافیایی فرهنگ را گسترش داد. در تهران، برنامه کتابگردی بار دیگر اجرا شد و مردم با نویسندگان و ناشران در کتاب‌فروشی‌ها دیدار کردند. نخستین نمایشگاه تخصصی کتاب هنر در پایتخت برگزار شد و نشان دهخدا برای اولین‌بار به پژوهشگران برجسته اهدا گردید.
در آذربایجان شرقی، نمایشگاه اسناد تاریخی کتاب برگزار شد؛ یادآور ریشه‌های عمیق فرهنگ مکتوب در ایران. در کاشان نیز کتابخانه تخصصی ایران‌شناسی گشایش یافت؛ حرکتی برای حفظ میراث فکری و فرهنگی. در فارس نمایشگاه استانی کتاب، پیوندی دوباره میان ناشران و مخاطبان محلی برقرار کرد.
از سنت تا آینده؛ کتاب در مسیر فناوری
در کنار برنامه‌های فرهنگی، هفته کتاب ۱۳۹۴ نگاهی تازه به فناوری داشت. رونمایی از نسخه جدید سایت شابک، راه‌اندازی کتابخانه در قطارها و گسترش طرح‌های دیجیتال، نشان‌دهنده این بود که سیاست فرهنگی کشور به سمت همزیستی میان «کتاب کاغذی و جهان مجازی» در حرکت است. کتاب دیگر تنها در کتابخانه نبود؛ در دسترس، در سفر، در خانه و در جیب مردم جای گرفت.
هم‌صدایی واژه‌ها؛ از خادمان نشر تا مروجان کتاب
در آیین‌های مختلف این هفته، از خادمان نشر، پیشکسوتان صنعت چاپ و مروجان کتابخوانی تجلیل شد.برگزاری چهاردهمین جشنواره کتاب و رسانه و دومین جشنواره تقدیر از افراد و گروه‌های ترویج کتابخوانی، نشانه تمرکز بر «کنش فرهنگی جمعی» بود؛ فرهنگی که با تشویق افراد داوطلب، ریشه در اجتماع می‌دواند.
کتاب؛ زبان گفت‌وگوی ملی
بیست‌وسومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، در سالی برگزار شد که جامعه در حال بازتعریف هویت خود بود؛ هویتی میان سنت و مدرنیته، میان ایمان و عقلانیت، میان آرزو و عمل. در این میانه، کتاب نه ابزار تزئینی بلکه زبان گفت‌وگوی ملی شد؛ پلی میان نسل‌ها و سلیقه‌ها. در زمانی که جهان مجازی در حال تسخیر زندگی روزمره بود، این هفته یادآور شد که هیچ چیز جایگزین عمق یک جمله خوانده‌شده نمی‌شود.