پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

در سال‌های اخیر، بحران انرژی به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه‌یافته تبدیل شده است.
فتانه محمودخانی/ در ایران، این مسأله با افزایش دمای هوا، کاهش بارندگی‌ها و رشد جمعیت بیش از پیش نمود پیدا کرده است. منابع آب و برق که روزگاری بی‌پایان به نظر می‌رسیدند، امروز به نقطه‌ای حساس رسیده‌اند و تداوم مصرف بی‌رویه می‌تواند آینده کشور را با چالش‌های جدی مواجه سازد. در چنین شرایطی، مدیریت مصرف و اصلاح الگوهای رفتاری نه‌تنها یک ضرورت بلکه یک وظیفه ملی است.ایران به‌عنوان کشوری با اقلیم خشک و نیمه‌خشک، همواره با کم‌آبی دست‌وپنجه نرم کرده است. اما تغییرات اقلیمی جهانی، کاهش بارش‌ها و افزایش تبخیر، فشار مضاعفی بر منابع آبی وارد کرده است. از سوی دیگر، شبکه برق کشور در روزهای گرم تابستان به‌دلیل استفاده بیش از حد از وسایل سرمایشی در آستانه فروپاشی قرار می‌گیرد. سال گذشته، قطع برق‌های گسترده در برخی استان‌ها، نارضایتی‌های اجتماعی و خسارات اقتصادی قابل‌توجهی را به دنبال داشت. این رویدادها نشان می‌دهد اگر مدیریت مصرف به یک فرهنگ عمومی تبدیل نشود، بحران‌های بزرگ‌تری در راه خواهد بود.برای عبور از بحران انرژی، نیازمند برنامه‌ای جامع در سطح کلان و مشارکت مردمی در سطح خرد هستیم. دولت باید با سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، نوسازی شبکه‌های انتقال و تدوین سیاست‌های تشویقی و بازدارنده، مسیر پایداری را هموار کند. اما در کنار این اقدامات، سهم هر فرد در کاهش مصرف غیرقابل‌انکار است. خاموش کردن لوازم برقی غیرضروری، استفاده از وسایل کم‌مصرف، تنظیم دمای کولر بر روی دمای استاندارد (۲۴ درجه سانتی‌گراد)، جلوگیری از شست‌وشوی بی‌رویه معابر و خودروها و جمع‌آوری آب‌های باران از اقدامات ساده‌ای است که اثرات بزرگی بر حفظ منابع خواهد داشت.یکی از بازوهای قدرتمند در مدیریت مصرف، رسانه‌ها هستند. رسانه‌ها با انتشار پیام‌های آموزشی، هشداردهنده و انگیزشی می‌توانند جامعه را نسبت به اهمیت موضوع آگاه کنند. تولید محتوای خلاقانه، استفاده از چهره‌های محبوب در کمپین‌های صرفه‌جویی، ارائه آمارهای شفاف و حتی نمایش تجربیات موفق کشورهای دیگر، روش‌هایی است که می‌تواند رفتار مصرف‌کنندگان را اصلاح کند.مدیریت شهری نیز موظف است با برنامه‌ریزی‌های دقیق، فشار بر منابع را کاهش دهد. ایجاد زیرساخت‌های هوشمند در مصرف آب و برق، نوسازی لوله‌کشی‌های فرسوده، توسعه فضاهای سبز کم‌آب‌بر و نظارت بر مصارف صنعتی از جمله اقداماتی است که می‌تواند از هدررفت انرژی جلوگیری کند.ممکن است تصور کنیم سهم یک فرد در میان میلیون‌ها نفر، ناچیز است. اما اگر هر خانواده ایرانی تنها روزانه ۱۰ درصد از مصرف برق و آب خود بکاهد، این کاهش کوچک به ذخیره‌سازی میلیون‌ها لیتر آب و هزاران مگاوات برق منجر می‌شود. چنین صرفه‌جویی‌هایی می‌تواند در روزهای اوج مصرف، مانع از خاموشی‌های گسترده و کمبود آب شود و زیرساخت‌های کشور را از فروپاشی حفظ کند.مدیریت مصرف تنها یک توصیه اخلاقی نیست؛ بلکه راهکاری ضروری برای بقا و توسعه کشور است. اگر امروز در برابر مصرف بی‌رویه سکوت کنیم، فردا مجبور خواهیم شد هزینه‌ای بسیار سنگین‌تر بپردازیم. آینده‌ای پایدار در گرو تصمیمات و رفتارهای ماست. هر شهروند، هر خانواده و هر مدیر مسئولیتی بر دوش دارد. با همدلی و تغییر رفتار، می‌توانیم ایران را از بحران‌های انرژی عبور دهیم و به سوی توسعه‌ای پایدار گام برداریم.