نقش کلیدی رسانه‌ها در بازتاب، تبیین و نقد سیاست «نه شرقی، نه غربی»
سپیدار‌آنلاین: گروه سرمقاله
سیاست «نه شرقی، نه غربی» یکی از اصول محوری و هویتی جمهوری اسلامی ایران است که از ابتدای انقلاب ۱۳۵۷ مطرح شده و ریشه در استقلال‌طلبی سیاسی و فرهنگی دارد.
سپیدار نیوز- دکتر مهدی جعفری ///این سیاست بیانگر رد وابستگی به دو بلوک قدرت جهانی در دوران جنگ سرد، یعنی اتحاد جماهیر شوروی (شرق) و ایالات متحده آمریکا (غرب)، و تلاش برای حفظ استقلال و خوداتکایی کشور است.
۱. بازنمایی رسانه‌ای و چالش‌ها
در فضای رسانه‌ای داخلی، سیاست «نه شرقی، نه غربی» غالباً به‌عنوان نمادی از استقلال، مقاومت در برابر سلطه و دفاع از هویت ملی و اسلامی تصویر می‌شود. رسانه‌ها با تأکید بر این شعار، آن را نه صرفاً موضع سیاسی بلکه یک رویکرد فرهنگی و هویتی جلوه می‌دهند که وجه تمایز ایران از سایر کشورهای منطقه و حتی متحدان بین‌المللی‌اش است.اما در رسانه‌های خارجی، این سیاست گاهی به عنوان عاملی بازدارنده در روابط بین‌الملل و توسعه اقتصادی معرفی می‌شود. رسانه‌های غربی و شرقی ممکن است آن را نمادی از انزوای ایران، عدم تمایل به همکاری با قدرت‌های جهانی و حتی موانعی بر سر راه دیپلماسی و پیشرفت اقتصادی تعبیر کنند.
۲. نقش رسانه‌ها در تبیین و تقویت سیاست
رسانه‌های داخلی در تبیین سیاست «نه شرقی، نه غربی» نقش مهمی در شکل‌دهی افکار عمومی دارند. از طریق تولید محتواهای تحلیلی، گزارش‌های مستند، گفت‌وگوهای کارشناسی و روایت‌های تاریخی، رسانه‌ها تلاش می‌کنند:
استقلال سیاسی ایران را به عنوان دستاوردی بزرگ معرفی کنند که باید حفظ شود.
آسیب‌ها و تبعات وابستگی به قدرت‌های خارجی را نشان دهند.
اهمیت اتکا به ظرفیت‌های داخلی و همکاری‌های منطقه‌ای مبتنی بر احترام متقابل را برجسته کنند.
این رسانه‌ها همچنین با نقد رفتار قدرت‌های شرق و غرب، فضای عمومی را به سمتی هدایت می‌کنند که هرگونه چشم‌داشت به قدرت‌های بزرگ به عنوان نوعی تهدید برای استقلال و امنیت ملی دیده شود.
۳. چالش‌های رسانه‌ای و تحولات جدید
با پایان جنگ سرد و ظهور قدرت‌های جدید، چالش رسانه‌ای سیاست «نه شرقی، نه غربی» پیچیده‌تر شده است. رسانه‌ها باید در شرایطی که جهان چندقطبی‌تر شده، این سیاست را بازتعریف کنند؛ به گونه‌ای که نه صرفاً رد کامل همکاری با هیچ قدرتی باشد، بلکه تاکید بر هوشمندی در انتخاب شریکان و حفظ استقلال باشد.این تغییرات فرصتی برای رسانه‌هاست تا با ارائه تحلیل‌های دقیق و واقع‌بینانه، جامعه را از دام ساده‌سازی‌های تاریخی و دوقطبی بیرون آورده و درک عمیق‌تری نسبت به پیچیدگی‌های سیاست خارجی فراهم کنند.
۴. پیامدهای رسانه‌ای برای سیاست خارجی
رسانه‌ها می‌توانند به‌عنوان پل ارتباطی بین تصمیم‌گیرندگان سیاسی و افکار عمومی، نقش مؤثری در ایجاد حمایت یا نقد سیاست «نه شرقی، نه غربی» ایفا کنند. پوشش رسانه‌ای مثبت و تحلیل‌های منطقی می‌تواند در افزایش مقبولیت این سیاست در جامعه موثر باشد، در حالی که اخبار منفی، اغراق‌ها یا یک‌جانبه‌نگری رسانه‌ای ممکن است موجب سوءتفاهم و کاهش اعتماد عمومی شود.
۵. نتیجه‌گیری
سیاست «نه شرقی، نه غربی» یک موضع راهبردی است که برای حفظ استقلال و هویت ملی ایران تدوین شده است. رسانه‌ها در بازتاب، تبیین و نقد این سیاست نقش کلیدی دارند و باید با رویکردی واقع‌بینانه، تحلیلی و متوازن، این موضع را به جامعه معرفی کنند تا ضمن حفظ استقلال سیاسی، امکان تعامل هوشمندانه با جهان نیز فراهم گردد.