تحول سال و تحول حال؛ از «سوء حال» تا «احسن الحال»
سپیدارآنلاین: گروه اجتماعی
نماز جمعه این هفته مهستان به امات حجت الاسلام و المسلمین صفدری اقامه شد.
سال نو و شبهای قدر؛ فرصتی برای تولد دوباره
تغییر و تحول سال، با تغییر و تقدیر انسان در شبهای قدر پیوندی عمیق دارد. همانگونه که طبیعت در آغاز بهار از خواب زمستانی بیدار میشود، انسان نیز میتواند در این لحظات نورانی، از خواب غفلت برخیزد و جان خویش را در مسیر کمال قرار دهد. دعای معروف «یا مُقَلِّبَ القُلوبِ وَ الأَبصارِ، یا مُدَبِّرَ اللَّیلِ وَ النَّهارِ، یا مُحَوِّلَ الحَولِ وَ الأَحوالِ، حَوِّل حالَنا إلی أحسَنِ الحالِ» تنها زمزمهای برای تغییر سال نیست، بلکه فریادی برای رهایی از زندان نفس و تولدی دوباره در سایهی تجلی حق است.
سوء حال؛ زندان نفس و موانع رشد
«سوء حال» یعنی آن حال ناخوشایندی که ریشه در ضعفهای روحی و بندهای نفسانی دارد؛ همان بندهایی که انسان را از حرکت در مسیر کمال بازمیدارد. جهل، عُجب، تکبر، حرص، حسد، دلبستگی به دنیا و دیگر بیماریهای روحی، موانعی هستند که همچون زنجیر بر دست و پای جان آدمی پیچیدهاند. هر لحظهای که انسان در دام این صفات گرفتار باشد، از مسیر قرب الهی دور شده است.
احسن الحال؛ تجلی کمالات انسانی
اما «احسن الحال» نقطهی مقابل این وضعیت است. احسن الحال یعنی دستیابی به آن کمالاتی که خداوند بهعنوان هدف خلقت در وجود انسان به ودیعه گذاشته است. نقطهی آغاز این تحول، شناخت مسیر حق و پیمودن آن است. امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) در نهجالبلاغه میفرمایند: *"قِیمَةُ كُلِّ امْرِئٍ مَا یُحْسِنُهُ"*؛ ارزش هر انسانی بهاندازهی نیکویی و احسان اوست. محسن کسی است که خوبیها را بشناسد و به آنها عمل کند؛ هرچه در این مسیر بیشتر پیش رود، به کمال نزدیکتر میشود. این مسیر، پایانی ندارد؛ چرا که کمال انسانی بینهایت است و هرگامی که به جلو برداشته شود، دری تازه از معرفت و رشد گشوده خواهد شد.
دو رکن اصلی برای رسیدن به احسن الحال
احسن الحال، دو ویژگی اساسی دارد که بدون آنها این تحول ممکن نخواهد بود:
1. تقوا: پرهیزگاری و مراقبت از قلب و رفتار، نخستین گام در مسیر رشد است. تقوا به معنای حفظ جان از لغزشها و دوری از گناه است.
2. صبر: استقامت و پایداری در برابر سختیها، شرط حرکت در این مسیر است. انسان در مسیر تحول، با موانع و چالشهای بسیاری مواجه میشود که بدون صبر، توان گذر از آنها را نخواهد داشت.
تحول حقیقی در سایهی معرفت و عمل
تغییر و تحول، تنها با دعا و آرزو محقق نمیشود؛ بلکه نیازمند مجاهدت با نفس و حرکت در مسیر حق است. هر سال نو، فرصتی است برای آنکه به خویش بنگریم و دریابیم که چقدر در مسیر احسن الحال گام برداشتهایم. شبهای قدر، نقطهی اوج این تحول است؛ لحظاتی که تقدیر انسان برای یک سال رقم میخورد و میتواند نقطهی آغاز رهایی از سوء حال و رسیدن به احسن الحال باشد.
آرامش؛ گمشدهای در هیاهوی فضای مجازی
انسان برای پیمودن مسیر پر پیچ و خم زندگی، به آرامش فکری و قلبی نیاز دارد. این آرامش، همچون چراغ راهی است که مسیر بندگی خدا و عبور سالم از گردنههای دنیا را هموار میکند. اما در مقابل، شیطان و انسانهای شیطانصفت، همواره در تلاشند تا با ایجاد اضطراب و نگرانی، این آرامش را از انسان بگیرند. آنان با پاشیدن بذر ناامیدی و القای ترس از آینده، جنگ، امنیت و معیشت، ذهن انسانها را به آشوب میکشانند.
فضای مجازی؛ تیغ دو لبه در دنیای اطلاعات
یکی از ابزارهای اصلی برای برهم زدن آرامش جامعه در عصر حاضر، فضای مجازی است. اگرچه این فضا میتواند بستری برای آگاهی و تبادل اطلاعات باشد، اما در دست بدخواهان و شایعهسازان، به ابزاری برای پخش اخبار جعلی، تحریف واقعیتها و ایجاد نگرانی تبدیل شده است. وقتی انسان بیوقفه درگیر دنبال کردن اخبار منفی و شایعات در فضای مجازی میشود، آرامش روانیاش به تدریج از بین میرود. ذهنی که دائماً در معرض موجی از اطلاعات منفی باشد، به مرور دچار اضطراب، بدبینی و ناامیدی میشود. در این میان، نداشتن سواد رسانهای موجب میشود افراد بدون درنگ، هر خبری را باور کرده و آن را نشر دهند، بیآنکه صحت و سقم آن را بررسی کنند.
سواد رسانهای؛ سپری در برابر هجمه اطلاعاتی
سواد رسانهای، همان سلاحی است که میتواند ما را در برابر این هجوم اطلاعاتی مسلح کند. وقتی مردم نسبت به آسیبهای فضای مجازی آگاه باشند و مهارت تشخیص اخبار درست از نادرست را بیاموزند، کمتر تحت تأثیر شایعات قرار میگیرند. متأسفانه ذهن بسیاری از افراد عادت کرده است که هر آنچه را میشنود، بیچون و چرا بپذیرد و آن را بازنشر کند. این رفتار نهتنها آرامش فردی، بلکه آرامش جمعی جامعه را نیز خدشهدار میکند. در حالی که در پسِ بسیاری از این اخبار، هدفی جز ایجاد تزلزل در باورها و امید مردم وجود ندارد.
امیدآفرینی؛ راهی برای خنثی کردن جنگ روانی
واقعیت این است که مسائل امیدآفرین در جامعه ما، پس از انقلاب تاکنون، بسیار بیشتر از عوامل ناامیدی بوده است؛ اما آنچه در میدان رسانه پررنگتر جلوه داده میشود، تبلیغ ناامیدی و سیاهنمایی است. این امر به دلیل آن است که دشمن، ابزار رسانه را بهتر شناخته و از آن برای اثرگذاری بر افکار عمومی بهره میبرد. در چنین فضایی، تنها راه مقابله، تقویت آگاهی مردم و تأکید بر نکات امیدبخش جامعه است. وقتی انسان نگاهش را از اخبار منفی بردارد و به دستاوردها، پیشرفتها و امیدهای واقعی بنگرد، آرامشی در دلش جوانه میزند که هیچ هجمهای قادر به لرزاندن آن نخواهد بود.
بازگشت به آرامش در گرو آگاهی
برای حفظ آرامش در دنیای پرهیاهوی امروز، لازم است مردم با هوشیاری و بصیرت، اخبار را تحلیل کرده و فریب جوسازیهای رسانهای را نخورند. سواد رسانهای، کلید رهایی از اضطرابهای کاذب و ابزاری برای حفظ آرامش و امید در جامعه است. تنها در سایهی آگاهی و امید است که میتوان از مسیر دشوار زندگی، با قلبی مطمئن و ذهنی آرام عبور کرد.
لزوم توجه جدی به معیشت مردم؛ برنامهای منسجم برای عبور از چالشهای اقتصادی
معیشت مردم در صدر اولویتها
در شرایط کنونی، توجه به مسائل معیشتی مردم در صدر اولویتهای دولت و مجلس قرار گرفته است. وضعیت اقتصادی کشور ایجاب میکند که برنامههای منسجم و هماهنگی برای بهبود شرایط زندگی مردم تدوین و اجرا شود. از جمله اقداماتی که باید به آنها توجه ویژه داشت، کنترل نرخ ارز، جلوگیری از کاهش ارزش پول ملی و تثبیت قیمتهاست. این اقدامات نهتنها در بهبود وضعیت اقتصادی مؤثرند، بلکه میتوانند آرامش روانی را نیز به جامعه بازگردانند.
تحریمها؛ چالش جدی اما نه تمام ماجرا
بدون شک، تحریمهای اقتصادی آمریکا تأثیرات قابل توجهی بر اقتصاد کشور داشتهاند؛ اما نمیتوان تمام علت گرانیها و مشکلات اقتصادی را به این مسئله محدود کرد. واقعیت این است که برای عبور از این چالشها، باید به فکر خنثیسازی تحریمها از طریق راهکارهای داخلی و تقویت زیرساختهای اقتصادی بود. استقلال اقتصادی، وابسته نبودن به قدرتهای زورگو و تلاش برای بیاثر کردن فشارهای خارجی، راه برونرفت از مشکلات فعلی است.
رهنمودهای رهبر معظم انقلاب؛ راهکارهای عملی برای بهبود اقتصاد
رهبر معظم انقلاب همواره بر مسائل اقتصادی تأکید داشته و راهکارهایی اساسی برای برونرفت از مشکلات مطرح کردهاند. توجه جدی به این رهنمودها میتواند گرهگشای بسیاری از مسائل باشد:
- مبارزه با قاچاق کالا: قاچاق، پدیدهای مخرب است که تولید ملی را تضعیف کرده و موجب ایجاد اختلال در بازار میشود. مبارزه جدی با این پدیده میتواند به رونق تولید داخلی و بهبود شرایط اقتصادی کمک کند. اصلاح نظام بانکی و تقویت پول ملی: نظام بانکی کشور نیازمند اصلاحات جدی است تا بتواند به جای خلق نقدینگی بیضابطه، در خدمت تولید و رشد اقتصادی قرار گیرد. تقویت پول ملی نیز از جمله اقداماتی است که میتواند قدرت خرید مردم را حفظ کرده و از تورم افسارگسیخته جلوگیری کند. - نظارت بر بازار: نظارت بر بازار، یکی از مهمترین اقداماتی است که میتواند از افزایش بیرویه قیمتها جلوگیری کند. این نظارت باید هم از سوی دولت و هم از سوی مردم صورت گیرد. مشارکت مردم در گزارش تخلفات و تخطیها میتواند به شفافیت و عدالت اقتصادی کمک شایانی کند. - رعایت انصاف در کسبوکار: کسبه و بازاریان نیز نقش مهمی در بهبود وضعیت اقتصادی دارند. قانع بودن به سود متعارف و پرهیز از قیمتگذاریهای نامتعارف و غیرمنصفانه، امری است که هم از نظر قانونی و هم از نظر شرعی و اخلاقی باید مورد توجه قرار گیرد.
اقتصاد مقاومتی؛ راهبردی برای آینده
در شرایط فعلی، اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد. اتکا به توان داخلی، حمایت از تولید ملی، کاهش وابستگی به اقتصاد جهانی و تقویت زیرساختهای داخلی، راههایی است که میتواند اقتصاد کشور را از گزند فشارهای خارجی مصون بدارد و در نهایت به بهبود معیشت مردم منجر شود.
آمریکا در مسیر افول؛ دیکتاتوری بینالمللی و پیامدهای آن
جهان پس از جنگ جهانی دوم؛ آغاز نفوذ نرم آمریکا
پس از جنگ جهانی دوم، آمریکا و کشورهای غربی با ایجاد اتحادهای راهبردی و تأسیس سازمانهای بینالمللی و حقوق بشری، تلاش کردند چهرهای جذاب و قابلاعتماد از خود به نمایش بگذارند. این سیاست هوشمندانه، بسیاری از کشورهای جهان را به سوی غرب متمایل کرد و آمریکا را در جایگاه رهبری نظم نوین جهانی قرار داد. اما این تصویر در سالهای اخیر، به ویژه در دوران ریاستجمهوری ترامپ، به شدت آسیب دیده است.
سیاستهای یکجانبهگرایانه؛ تخریب چهره آمریکا
سیاستهای قلدرمآبانه و تحقیرکننده ترامپ، موجب شد که آمریکا به راحتی از توافقات و پیمانهای بینالمللی خارج شود و به تعهدات خود پشت پا بزند. این اقدامات، چهرهای غیرقابلاعتماد از ایالات متحده به نمایش گذاشت و بسیاری از متحدان دیرینه این کشور را دچار تردید کرد. ترامپ با نادیده گرفتن اصول دیپلماسی و بهرهگیری از زور و تهدید در روابط بینالملل، اعتبار آمریکا را خدشهدار کرد.
دیکتاتوری بینالمللی؛ چهرهای جدید از آمریکا
امروز دیگر برای جهان پنهان نیست که آمریکا نهتنها در امور داخلی کشورها دخالت میکند، بلکه از تروریسم دولتی به شکل آشکار حمایت کرده و سیاستهای خود را بر پایه تحمیل خواستههایش به دیگر کشورها بنا نهاده است. این رویکرد، نشانههای آشکار یک دیکتاتوری بینالمللی است که روز به روز، مشروعیت آمریکا را در سطح جهانی تضعیف میکند.
نتیجه قلدری؛ افزایش هزینهها و کاهش قدرت
ترامپ و سیاستمداران همفکر او به زودی خواهند فهمید که با قلدری و زورگویی، نمیتوان ابرقدرت باقی ماند. این سیاستها نهتنها بر قدرت آمریکا در عرصه بینالمللی نمیافزاید، بلکه متحدانش را از دست داده و هزینههای هنگفتی را بر این کشور تحمیل میکند. بسیاری از کشورهای جهان اکنون به دنبال راههای جدیدی برای کاهش وابستگی به آمریکا و شکلدهی به نظم جهانی چندقطبی هستند.
شتاب گرفتن افول آمریکا
مسیری که ترامپ در پیش گرفته است، در نهایت به ضرر آمریکا و به نفع مخالفان آن تمام خواهد شد. این سیاستها، سرعت افول و فروپاشی سلطه آمریکا بر جهان را افزایش میدهد و زمینه را برای ظهور قدرتهای نوظهور فراهم میسازد. روزی خواهد رسید که این دیکتاتوری بینالمللی جای خود را به جهانی مبتنی بر عدالت، صلح و احترام متقابل خواهد داد.
انتظارات مردم مهستان از مسئولین؛ صبوری همراه با مطالبهگری
از حضور جناب آقای مهندس صادقلو، فرماندار محترم جدید الانتصاب شهرستان ، که برای نخستین بار در این مراسم شرکت کردند، تقدیر و تشکر می گردد. همچنین از زحمات تمامی مسئولان خدوم که طی سال گذشته در مسیر خدمترسانی به مردم تلاش کردهاند، قدردانی می گردد.
مطالبات اساسی مردم مهستان
در کنار قدردانی، مردم صبور مهستان انتظاراتی بهحق از مسئولان دارند که به برخی از مهمترین آنها اشاره شد:
1. تأسیس بیمارستان: با گذشت ۳۳ سال از تأسیس شهر، مهستان هنوز از داشتن یک بیمارستان محروم است. این موضوع، یکی از مطالبات اساسی و فوری مردم است که نیاز به پیگیری جدی دارد.
2. ایجاد آرامستان: نبود آرامستان مناسب در شهر، معضلی است که با وجود پیگیریهای متعدد، تاکنون به نتیجه نرسیده و همچنان دغدغهای جدی برای مردم به شمار میرود.
3. تکمیل پروژههای نیمهتمام: پروژههایی مانند مسکن مهر و بهرهبرداری کامل از مترو، نیازمند تسریع در روند اجرا و تکمیل هستند تا مردم بتوانند از این خدمات بهرهمند شوند.
4. حل مشکلات حملونقل: ایجاد سیستم حملونقل درونشهری و برونشهری مناسب، یکی دیگر از خواستههای مهم شهروندان است که میتواند به بهبود کیفیت زندگی مردم کمک شایانی کند.
5. رفع کمبود فضای آموزشی: افزایش جمعیت شهر، نیاز به توسعه فضای آموزشی و ساخت مدارس جدید را دوچندان کرده است.
6. ایجاد فضاهای خدماتی و بازارهای مورد نیاز: مردم مهستان خواستار ایجاد بازارها و مراکز خدماتی بیشتری هستند تا بتوانند نیازهای روزمره خود را در دسترستر و آسانتر تأمین کنند.
7. ارتقای جایگاه اداری شهر: با توجه به وسعت جغرافیایی و رشد جمعیت مهستان، مردم خواستار تبدیل این منطقه به یک شهرستان مستقل هستند تا روند خدماترسانی و رسیدگی به امور مردم تسهیل شود. مردم مهستان، امید دارند با پیگیری جدی فرماندار محترم و سایر مسئولین، شاهد بهبود وضعیت شهر و ارتقای کیفیت زندگی در مهستان باشند.
گلایههای امیرالمؤمنین (ع) از مردم؛ درسی برای امروز ما
در این خطبه، میخواهم نگاهی به گلایههای امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) از مردم در نهجالبلاغه داشته باشم؛ گلایههایی که نه تنها به تاریخ تعلق ندارند، بلکه آیینهای برای امروز ما نیز هستند. امیرالمؤمنین (ع) در دوران حکومت خویش، با چالشهای فراوانی روبهرو بود؛ چالشهایی که ریشه آنها در ضعف ایمان، سستی در عمل و دنیاطلبی برخی از یاران و مردم آن زمان بود.
حضرت در خطبه ۲۷ نهجالبلاغه میفرمایند: *"یَا أَشْبَاهَ الرِّجَالِ وَ لَا رِجَالَ! حُلُومُ الْأَطْفَالِ وَ عُقُولُ رَبَّاتِ الْحِجَالِ! لَوَدِدْتُ أَنِّي لَمْ أَرَكُمْ وَ لَمْ أَعْرِفْكُمْ مَعْرِفَةً وَ اللَّهِ جَرَّتْ نَدَماً وَ أَعْقَبَتْ سَدَماً..."*
(ای مردنمایان نامرد! ای کسانی که عقلهایتان همچون عقل کودکان و اندیشههایتان چون اندیشه زنان پردهنشین است! کاش شما را نمیدیدم و نمیشناختم؛ آشنایی با شما – به خدا سوگند – مایه پشیمانی و اندوه است.)
سستی در برابر دشمن و ترک حمایت از حق
یکی از گلایههای اصلی حضرت، سستی مردم در برابر دشمن و ترک حمایت از حق بود. علی (ع) از اینکه مردم، حق را میدیدند اما برای دفاع از آن قدمی برنمیداشتند، آزردهخاطر بود. حضرت در خطبهای دیگر میفرمایند:
*"مَا ضَرَّنِي مَنْ نَامَ عَلَى فِرَاشِهِ، وَ لَكِنْ مَنْ نَصَرَنِي فَقَدْ أَعَانَنِي"* (آنکه در بستر خویش آرمید، به من آسیبی نرساند؛ اما آنکه مرا یاری کرد، مرا تقویت کرد.)
امروز نیز، سکوت و بیتفاوتی در برابر ظلم و فساد، همان سستیای است که امیرالمؤمنین (ع) از آن گلایه داشتند. جامعهای که در برابر ناهنجاریها و بیعدالتیها خاموش بماند، همان راهی را میرود که مردم زمان علی (ع) پیمودند و امامشان را تنها گذاشتند.
خطر دنیاطلبی و ترک امر به معروف
حضرت علی (ع) در جای دیگری از نهجالبلاغه، مردم را به سبب دنیاطلبی و ترک امر به معروف و نهی از منکر سرزنش میکند و میفرماید: *"أَ أَمَرَكُمُ اللَّهُ بِالْجَمْعِ فَفَرَّقْتُمْ، أَمْ فَرَضَ عَلَيْكُمْ فُرُوضاً فَضَيَّعْتُمْهَا، أَمْ كَانَتْ طَاعَتُهُ فِي حَقِّهِمْ فَأَتَيْتُمُوهَا؟"* (آیا خداوند شما را به وحدت فرمان داد و شما پراکنده شدید؟ یا بر شما واجباتی را فرض کرد و شما آنها را ضایع کردید؟ یا اطاعت از او در حق دیگران بود و شما آن را بهجای آوردید؟) این سخنان حضرت، هشداری جدی برای همه ماست. اگر در جامعهای، مسئولیتهای اجتماعی فراموش شود و هر کس تنها به منافع شخصی خود بیندیشد، آن جامعه به سوی سقوط خواهد رفت. امر به معروف و نهی از منکر، ضامن سلامت جامعه است و ترک آن، زمینهساز گسترش فساد و تباهی.