پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

دکتر عسگر نصیری، متخصص عمران و ژئوتکنیک، فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی امیرکبیر، نسبت به پیامدهای فنی و ژئوتکنیکی افت تراز آب در سد امیرکبیر (کرج) هشدار داد و تأکید کرد: «هرگونه کاهش ناگهانی سطح آب بدون ارزیابی دقیق، می‌تواند تعادل پایداری بدنه سد و فشارهای زیرسطحی آن را مختل کند.
به گفته‌ی دکتر نصیری، سد امیرکبیر از نوع بتنی وزنی است که در دهه ۱۳۳۰ ساخته شده و طراحی آن بر اساس استانداردهای فنی زمان خود انجام گرفته است.وی افزود:«پایداری سدهای وزنی به تعادل بین وزن بدنه و فشار هیدرواستاتیکی پشت سد وابسته است. زمانی که تراز آب به‌صورت ناگهانی کاهش می‌یابد، فشار جانبی وارد بر بدنه کاهش پیدا می‌کند ولی فشارهای درونی بتن و پی سنگی هنوز در حالت تعادل قبلی باقی می‌مانند. این عدم تعادل می‌تواند به بروز ترک‌های سطحی در بالادست و افزایش فشار بالابر در زیر بدنه منجر شود.»این متخصص خاطرنشان کرد:
«در صورت عملکرد ناقص زهکش‌های پایه سد، فشار زیر بدنه ممکن است افزایش یابد و ضریب ایمنی لغزش بلوک‌های بتنی کاهش پیدا کند. همچنین در شرایط افت آب، تغییرات شدید دمایی در سطح بالادست می‌تواند موجب ترک‌های حرارتی و فرسایش موضعی شود.»وی با اشاره به موقعیت جغرافیایی سد کرج در مسیر جاده چالوس افزود: «هرگونه تصمیم‌گیری درباره کاهش یا افزایش سطح آب سد باید مبتنی بر تحلیل عددی، پایش فشار منفذی و ارزیابی ژئوتکنیکی باشد. تخلیه سریع مخزن، بدون کنترل فنی، خطر فرسایش بستر پایین‌دست و آسیب به سازه‌های جانبی را نیز افزایش می‌دهد.»دکتر نصیری در ادامه خواستار اجرای فوری برنامه پایش هوشمند در سد امیرکبیر شد و پیشنهاد کرد:
1. بازبینی کامل سیستم زهکش‌های پایه و ابزارهای اندازه‌گیری فشار زیر بدنه؛
2. نصب حسگرهای جدید کرنش‌سنج و درزسنج دیجیتال در بدنه و پی سد؛
3. انجام تحلیل دینامیکی سه‌بعدی رفتار سد در سناریوهای افت تراز آب؛
4. اطلاع‌رسانی شفاف و مستمر از وضعیت فنی سد به جامعه علمی و افکار عمومی
این متخصص ژئوتکنیک تأکید کرد: «سد کرج یکی از مهم‌ترین سازه‌های آبی کشور است و باید با نگاه علمی، آینده‌نگر و مبتنی بر داده‌های واقعی از آن مراقبت کرد. کوچک‌ترین غفلت در نگهداری یا تصمیم‌گیری غیرکارشناسی می‌تواند تبعات گسترده‌ای برای محیط‌زیست، زیرساخت‌ها و امنیت آبی کشور به همراه داشته باشد.»
دکتر عسگر نصیری عضو هیئت علمی دانشگاه
متخصص عمران و ژئوتکنیک – فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی‌تکنیک تهران)