پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

زمان امتحانات که از راه می رسد اضطراب و دلهره چاشنی لحظه های مطالعه برای دانش آموزان می شودکه پیشگیری و کنترل این حالت نیازمند اتخاذ رفتارهای مناسب معلمان و والدین است.
اکنون در آستانه امتحانات نوبت اول سال تحصیلی 98-97 بسیاری از خانواده ها فرزندان خود را برای این امتحانات آماده می کنند که به گفته کارشناسان اتخاذ برخی شیوه هاسبب تشدید اضطراب و استرس در دانش آموزان می شود.با این اوصاف اتخاذ روش های مناسب توسط مدرسه و خانواده این تاثیر را دارد که یادگیری فقط برای امتحان نیست بلکه آموزه ها باید به حافظ بلندمدت سپرده شود.ترس از نمره سبب می شود تا دانش آموز در فضای اضطراب نتواند نتیجه مطلوب در آزمون کسب کند و حافظه بلندمدت هم از آموخته های سال تحصیلی بی نصیب شود.طبق بررسی ها، عده ای از دانش آموزان به قدری استرس ناشی از امتحان در آنها زیاد است که تمرکزشان را از دست می دهند و حتی توان پاسخ دهی به سوالات آسان را ندارند.این عده اگر چه به لحاظ معلومات در سطح مطلوبی هستند اما زمان آزمون قافیه را باخته و در فضای اضطراب و استرس دچار سردرگمی می شوند.مطالعه کتاب‌های درسی در طول سال، آموخته‌ها را در ذهن دانش آموزان ماندگارتر می‌کند در حالیکه مطالعه آنها در شب امتحان، میزان این ماندگاری و اثربخشی را کمتر خواهد کرد.آنطور که کارشناسان می گویند: برخی از مدارس نیز باید مقررات جلسه امتحان را برای جلوگیری ازاسترس دانش آموزان متعادل کنند، زیرا گاهی قوانین خشک، رسمی و انعطاف ناپذیر، عدم اعتماد به نفس به دانش آموزان القاء می کند.روان شناسان، داشتن اضطراب و دلهره در ایام امتحانات را یک امر طبیعی می دانند لیکن زمانی که این نگرانی زیاد باشد مانع پیشرفت عملکردی دانش آموزان در امور تحصیلی می شود.

** پرهیز والدین از سختگیری
روانشناس و رئیس اداره آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرز گفت:سختگیری های بیش از حد والدین از دلایل اصلی اضطراب دانش اموزان به ویژه در دوره ابتدایی و شب امتحان است.یونس جاوید نسب اظهارداشت: بسیاری از والدین با نزدیک شدن زمان امتحان، فشارهای روانی بر دانش آموز وارد می‌کنند که این فشار روانی در شب امتحان به اوج خود می رسد و تاثیر بسیار منفی در یادگیری و آرامش دانش آموز می‌گذارد.وی خاطرنشان کرد: متاسفانه همواره والدین به فرزند خود برای کسب نمره ‎بالا که همان 20 است تاکید دارند و هشدار های امتحانی را همانند یک نوار ضبط شده تکرار می کنند.جاوید نسب از ترس و تهدید به عنوان دیگرعوامل اضطراب امتحان دردانش آموزان یاد کرد و خاطرنشان کرد: وقتی والدین، شرایط ویژه و سخت در ایام امتحان ایجاد می‌کنند و فرزند خود را از گرفتن نمره کم یا قبول نشدن، می ترسانند و تهدید می‌کنند، موجب می‌شود تا دانش آموز فقط به کسب نمره قابل قبول والدینش فکر کند .وی ادامه داد: این استرس و تهدید ها موجب می شود تا دانش آموزان تمرکز لازم را در مطالعه درس هایشان نداشته باشد.این روانشناس تصریح کرد: البته نمی‌توان عواملی مانند عدم آمادگی دانش آموز به دلیل نداشتن برنامه ریزی درسی و مطالعه صحیح را نادیده گرفت اما اضطراب بیش از اندازه والدین و انتقال این اضطراب به دانش آموز، مزید بر علت است.جاوید نسب اضافه کرد: متاسفانه برخی والدین فرزندان خود را در درس خواندن به منظور تشویق با همکلاسی ها و بچه های فامیل و اطرافیان خود مقایسه می کنند.وی تعیین پاداش مناسب و گاه بزرگ برای گرفتن رتبه عالی از سوی والدین را نیز نادرست بیان کرد و افزود: دادن چنین پاداش هایی موجب پیشرفت تحصیلی نمی شود زیرا دانش آموز فقط برای پاداش درس می خواند.وی بیان داشت:عدم دقت و تمرکز درانجام تکالیف یا درس خواندن در طول ساعت های متمادی باعث می شود یادگیری سطحی باشد و در موقع امتحان، یادآوری مطالب دشوار و موجب اضطراب شود.جاوید نسب افزود: فشارهای خانواده و مدرسه بر کودکان برای حفظ کردن مطالب و یادگیری آنها، آثار مخربی برجا می گذارد.وی از تقویت اعتماد به نفس دانش آموزان و یادآوری توانایی های آنان، هماهنگ کردن سطح انتظارات والدین با توانایی دانش آموزان، فراهم کردن شرایط فیزیکی و عاطفی به عنوان عوامل تاثیرگذار در کاهش استرس و اضطراب دانش آموزان در ایام امتحانات ذکر کرد.

** برنامه ریزی درسی
فاطمه فیضی ازمشاوران تحصیلی مدارس آموزش و پرورش البرزنیزگفت: دانش آموزان برای به دست آوردن نتیجه مطلوب در امتحانات باید قبل از شروع امتحانات برنامه ریزی منسجم وهدفدار برای مطالعه‌ درس های خود داشته باشند.وی بیان داشت: دانش آموزان باید در مکانی که احساس راحتی می کنند و در زمانی که سرحال و پر انرژی هستند به مطالعه بپردازند و ازعوامل حواس پرتی خود هنگام مطالعه دوری کنند.فیضی با اشاره به این که دانش آموزان برای درس هایی که در آن‌ عملکرد ضعیفی دارند باید بیشتر وقت بگذارند، خاطرنشان کرد: حل سوالات و تمرینات متنوع از درس ها و رفع اشکال توسط معلم یا دوستان می تواند در این زمینه کمک کند.وی یادآورشد: بیشتردانش آموزان به دنبال کسب نمره‌ خوب و عالی هستند، اما باید سعی کرد هنگام درس خواندن معلومات را افزایش داد.این کارشناس اضافه کرد: والدین بهتر است به خواب، خوراک و آرامش روانی فرزندان خود در روزهای امتحان توجه و دقت کنند ، ادامه داد:وسایلی که موجب به هم خوردن تمرکز دانش آموزان در منزل نیز می شود باید برداشته شود.
وی از نور، گرما، سرما به عنوان دیگر شرایط مناسب اتاق برای درس خواندن یاد کرد چون شرایط نامناسب موجب زود خسته شدن دانش آموز در هنگام مطالعه می شود.

** راهکارهای کاهش اضطراب امتحان
مدیر کل آموزش و پرورش البرزبیان داشت: اضطراب امتحان نوعی خود مشغولی ذهنی است که با تردید فرد درباره توانایی های خود مشخص می شود که بیشتر با شناخت منفی، تمرکز نداشتن، واکنش های جسمانی نامطلوب و افت تحصیلی همراه است.سالار قاسمی افزود: سخت گیری های بیش از حد والدین برای کسب نمره عالی و هشدار بیش از حد درباره امتحان، ترس و تهدید، اضطراب والدین، مقایسه کردن توانایی دانش آموزان با هم از سوی والدین و معلمان، در نظر گرفتن پاداش های نامناسب و انتظارهای بیش از حد والدین از فرزندان از عوامل اصلی اضطراب در زمان امتحان را تشکیل می دهد.وی عنوان کرد: برای کاهش اضطراب امتحان در فرزندانمان باید بر توانایی های آن ها تاکید و انتظارهای خود را با توانایی های فرزندانمان هماهنگ کنیم.وی خاطرنشان کرد: امتحان، جزئی از فرآیند آموزش است که والدین باید آن را عملکرد طبیعی و معمولی آموزش بدانند واز حساسیت بی مورد نسبت به آن بپرهیزید.قاسمی یادآورشد: والدین به دانش آموزان اطمینان دهند که ایام امتحانات در کنارشان هستند و اگر مشکلی باشد آنان را یاری می دهند.وی با اشاره به اینکه والدین باید به فرزندانشان قبل از شروع امتحانات یادآوری کنند که به جای کسب نمره خوب همه تلاشش را صرف یادگیری درس ها کنند.وی گفت: موفقیت در امتحانات به پیروی از یک برنامه ریزی منظم در طول سال تحصیلی بر می‌گردد و همه فراگیران ناگزیرند برای دستیابی به این هدف برنامه ریزی کنند.وی تاکید کرد: نداشتن برنامه ای منظم در طول سال تحصیلی وامتحانات، دانش آموز را از موفقیت دور و به همان نسبت بر استرس آنان می افزاید.

** آرامش رمز موفقیت در امتحانات
مدیرکل امور تربیتی و مشاوره وزارت آموزش ‌و پرورش اظهارداشت: یکی از راه های پیشگیری و مقابله با اضطراب در بین فرزندانمان ایجاد محیطی آرام در زمان امتحانات است که والدین باید به آن توجه کنند.
مسعود شکوهی اظهارداشت: اضطراب یکی از شایع ترین حالات روحی است که تقریبا در همه انسان ها در طول زندگی و به درجات مختلف بروز می کن که اضطراب امتحان معمولا با نزدیک شدن امتحانات در فرد نمایان می شود به طوری که هر کسی در طول زندگی خود چندین بار آن را احساس و تجربه کرده است.وی خاطرنشان کرد:هر فردی می خواهد هنگام ارزیابی و نقادی رفتارهایش به وسیله دیگران حداکثر امتیاز ممکن را کسب کند به همین دلیل هر زمان که در موقعیت امتحان یا آزمون قرار می گیرد دچار اضطراب می شود هر چند موضوع امتحان را بارها و بارها تمرین کرده باشد.شکوهی در ادامه ، تغذیه مناسب قبل از امتحان را برای دانش آموزان ضروری دانست و گفت: تعطیل کردن میهمانی ها در ایام آزمون، تغذیه مناسب ، تنظیم برنامه مطالعه برای دانش آموزان از نیازها است.وی اضافه کرد: چنانچه والدین قادر به رفع نگرانی فرزندان خود نیستند، از مشاوران بخواهند تا ترس و دلهره امتحان را از فرزندان آنان دور کنند.شکوهی یادآورشد: مشاوران در مدارس قبل از شروع امتحانات برای دانش آموزان نکات مهم را با محوریت برنامه ریزی درسی و مطالعه صحیح برای دانش آموزان و والدین در قالب نشست های آموزشی عنوان می کنند.در مدارس کشور بیش از 14 میلیون دانش آموز تحصیل می کند که 460 هزار نفر آن در مدارس البرز مشغول تحصیل هستند.