پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

همه ساله پس از برگزاری آزمون سراسری دانشگاه ها، بسیاری از داوطلبان به علت نا آشنایی با انتخاب رشته از ادامه تحصیل باز می مانند که برای پیشگیری از این وضعیت، توجه به توصیه های کارشناسان ضروری است.
با توجه به اعلام نتایج کنکور سراسری ، انتخاب صحیح رشته به دغدغه ای مهم برای داوطلبان این آزمون و والدین آنها تبدیل شده است که در این زمینه کارشناسان توجه به توصیه ها رابرای داوطلبان و خانواده ها ضروری می دانند. با توجه به شاخه های متعدد و متنوع دانش بشری و امکان ناپذیری فراگیری علوم و تخصص در تمام این شاخه ها و رشته ها ، انتخاب رشته یا شاخه تحصیلی خاص اجتناب ناپذیر است که این مهم باید بر اساس عوامل و شاخص های مناسب صورت گیرد. کارشناسان می گویند: والدین و داوطلبان باید به این نکته دقت کنند که هدف ورود به دانشگاه نباید به کسب مدرک و استفاده از اعتبار اجتماعی و اشتغال محدود شود، بلکه نفس آموختن بیشتر به عنوان انگیزه اصلی در ورود به دانشگاه مورد توجه قرار گیرد. به گفته آنان، داوطلبان نباید به هیچ وجه موضوع انتخاب رشته را به دست تصادف تحت عنوان بخت، تقدیر و سرنوشت بسپارند یا خود را دست و پا بسته تسلیم نظر دیگران کنند. کارشناسان فعال در بخش انتخاب رشته دانشگاهی معتقدند که فعال شدن داوطلب در فرایند انتخاب رشته در واقع یکی از تمرین های مهم زندگی وی در زمینه بروز قدرت ارزشیابی مسائل ، ظهور مولف تصمیم گیری در زندگی، قبول مسوولیت تصمیم های اتخاذ شده،اعلام کردن رای و نظر خود در کنارنظرو آراء دیگران تحریک و تقویت حس اعتماد به نفس در خود می باشد. به گفته آنان، چنین فردی هرگز بی هدف وارد دانشگاه نمی شود و در نتیجه دچار سردرگمی و سلب انگیزه در ادامه تحصیل نمی شود .روانشناسان فعال در مشاوره تحصیلی عوامل موثر در انتخاب رشته در آزمون سراسری را به دو دسته عوامل فردی و درونی و عوامل اجتماعی و بیرونی تفکیک می کنند. محمد جوادی ازروانشناسان استان البرز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: انتخاب رشته در آزمون سراسری امروزه به یکی از دغدغه های اصلی والدین تبدیل شده است.
وی افزود: انگیزه یکی از مهمترین عوامل فردی و درونی است که به عواملی تعبیر می شود که اساس رفتار آگاهانه افراد را تشکیل می دهد. جوادی با اشاره به اینکه اصولا انگیزه ورود به دانشگاه با دو هدف متفاوت برای داوطلبان همراه است، یادآور شد: ادامه تحصیل در دانشگاه برای عده ای یک ارزش محسوب می شود و برای دسته ای دیگر به عنوان حیثیت اجتماعی ، اعتبار فردی و منزلت اجتماعی دارای اهمیت است. این روانشناس ادامه داد: انگیزه عده ای از داوطلبان در ورود به دانشگاه به منظور رسیدن به شغلی است که سال ها آرزوی آنان و خانواده هایشان بوده یا به دنبال کسب موقعیتی بهتر از وضع موجود در جامعه می باشد. وی، هوشیاری داوطلبان سراسری را به نسبت به وجود دو انگیزه واقعی و کاذب انگیزه در انتخاب رشته ضروری دانست و خاطرنشان کرد: درعلم روانشناسی انگیزه واقعی به نیروی درونی گفته می شود که مشوق و محرک فرد برای حرکت به سوی مطلوب است ، در حالی که عوامل محیطی بیرونی چون خانواده ، مدرسه ، دوستان و جامعه با اثر گذاری روی تصمیم فرد داوطلب باعث انگیزه کاذب می شود. وی گفت: داوطلبان ورود به دانشگاه به یک بررسی درونی همه جانبه و تامل در درخواست ها و ... که آنها را در انتخاب رشته در راستای انگیزه واقعی فرد صورت می گیرد نیازمندند. جوادی از علاقه به عنوان دومین عوامل فردی و درونی در انتخاب رشته در آزمون سراسری یاد کرد و افزود: علاقه در انتخاب رشته به معنای خواستن و دوست داشتن شفاف است بدون اینکه عوامل خارجی ( مثل دیدگاههای دیگران و ... ) آن را کدر کند و از رشد علاقه کاذب به رشته ها در داوطلب پر هیز کنیم زیرا هدف در این انتخاب رشته به ثمر رسیدن علائق واقعی و اصیل وی می باشد. این روانشناس در ادامه شناخت کافی داوطلب از رشته های دانشگاهی را نشانه میزان آگاهی و معرفت کافی او از موضوع نحوه انتخاب رشته دانست که داوطلب باید تلاش کند از هر طریق ممکن شناخت کافی از رشته های دانشگاهی را به دست آورد. این روانشناس در این زمینه به داوطلبان انتخاب رشته در دانشگاه توصیه کرد در مطالعه دقیق دفترچه شماره 3 سازمان سنجش و هفته نامه پیک سنجش، برخورداری شدن از نظر آشنایان یا دوستانی که فارغ التحصیل رشته های دانشگاهی هستند و به ویژه مشاوران خبره در مراکز پیش دانشگاهی ، دبیرستان و مشاوران فعال در پایگاههای انتخاب رشته دانشگاه که ازسوی اداره های کل آموزش و پرورش در استانهای مختلف کشور به مدت دو هفته به منظور آشنایی بیشتر و انتخاب آگاهانه داوطلبان درانتخاب رشته فعال می شوند را مد نظر قرار دهند. جوادی گفت: داوطلب در انتخاب رشته باید به دروس تخصصی رشته دانشگاهی نگاهش عمیق باشد به عنوان مثال در رشته دارو سازی داوطلب باید در دروسی مانند شیمی و زیست شناسی قابلیت علمی خوبی داشته باشد زیرا این توان علمی فرد در دروس اختصاصی رشته است که ضامن ادامه تحصیل موفقیت امیز وی در آن رشته می شود. وی اظهار کرد: استعداد تحصیلی از دیگر عوامل فردی و درونی تاثیر گذار در انتخاب رشته است که روانشناسان این استعداد را به تواتایی ویژه در انجام دادن بعضی از فعالیتها و اموری که فردی را از فرد دیگر متمایز می کند تعریف می کنند. وی بیان کرد: منظور ما روانشناسان از این تعریف به این معناست که ممکن است فردی به لحاظ استعداد متوسط باشد ولی در سایه تلاش و سختکوشی از بنیه علمی بالایی برخوردار شود یا بالعکس ، ممکن است فردی با استعداد باشد اما به علت تنبلی و بی توجهی بهره ای از استعداد بالایش نبرد و به توفیقی دست نیابد. این روانشناس از خانواده داوطلبان و اولیای مدرسه خواست ، در انتخاب رشته تحصیلی چه در دبیرستان و چه در دانشگاه باید به تناسب بین استعداد علمی و محتوای رشته توجه کنند چرا که بهترین رشته تحصیلی برای داوطلب این است که وی استعداد خود را همسو با آن بیابد. سبحان کیان روانشناس و مشاور تحصیلی مدارس پسرانه استان البرز در زمینه عوامل بیرونی و اجتماعی در انتخاب رشته آزمون سراسری اظهارداشت: منظور از محیط بیرونی کلیه عوامل و افرادی است که با داوطلب در تماس بوده و به نوعی در تصمیم گیری های وی در انتخاب رشته تاثیر می گذارند که در این خصوص می توان از خانواده ، مدرسه ، دوستان و جامعه یاد کرد. وی با اشاره به اینکه محیط بیرونی از دو جهت مختلف روی فرد عمل می کند افزود: در جهت مثبت به داوطلب برای کاوش درونی ، کشف علاقه واقعی و میزان استعداد تحصیلی و دوری از احساس بدون شناحت کمک می کند در حالی که در جهت منفی القاء علایق و برداشت های شخصی خود به داوطلب است بدون آنکه انگیزه ، علاقه ، توان علمی و استعداد فرد مورد توجه قرار گیرد. کیان اشتغال را از دیگر عوامل بیرونی تاثیر گذار در انتخاب رشته دانشگاهی برشمرد و بیان کرد: اشتغال در انتخاب رشته نقش دو گانه ای دارد به خاطر اینکه برای برخی هدف ورود به دانشگاه و تصدی شغلهای خاص است و برای برخی دیگر فقط قبولی مهم است و مسائلی چون انتخاب رشته و شغل اینده اهمیت ویژه ای ندارد. معصومه قهرمانپور یکی دیگراز مشاوران تحصیلی مدارس البرز گفت: داوطلبان باید به محیط ویژه دانشگاهی در انتخاب رشته نیز توجه کنند زیرا در تعدادی از دانشگاهها شرایط خاص آموزشی حاکم است و حتی در برخی از آنها دانشجو تحت انضباط و رفتار ویژه ای مثل نیروهای انتظامی یا صنایع دفاعی قرار می گیرد که لازم است داوطلب متناسب با روحیه خود دست به انتخاب بزند.
وی افزود: انتخاب رشته در دانشگاه مهمترین تصمیمی است که داوطلب برای انتخاب مسیر زندگی می گیرد پس لازم است خانواده در این راه سخت که باید آگاهانه انجام شود به وی کمک کند تا در راه هدف ها و آرمان هایش گام بردارد. قهرما نپور با اشاره به اینکه داوطلب باید به زمینه های اصلی شناخت رشته های دانشگاهی به لحاظ امکان سنجی و اولویت بندی دقت کند که یکی از این زمینه ها، شناخت از موسسه آموزش عالی است. وی بیان کرد: موسسات آموزش عالی که از طریق کنکور سراسری دانشجو می پذیرند متعدد و بسیار متنوع اند که بر اساس آمار اعلام شده بیش از 150 موسسه آموزشی و قریب به 5 هزار رشته محل به استثنای دانشگاه آزاد اسلامی وجود دارد. این مشاور تحصیلی افزود: این تنوع و گوناگونی دانشگاهها دو اثر در انتخاب رشته داوطلب که همان انتخابی بر اساس علاقه و امکانات و همچنین انتخاب دانشگاه در سه سطح قوی ، متوسط و ضعیف از نظر طبقه بندی دارد. محمد هزاروسی روانشناس و مشاور تحصیلی می گوید: موسسات آموزش عالی کنکور به چهار دسته دانشگاههای دولتی وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت و درمان آموزش علوم پزشکی، دانشگاههای دولتی وابسته به وزارتخانه ها و دستگاههای اجرایی ، دانشگاههای غیر دولتی ( عمدتا وابسته به نهادهای عمومی) ، دانشگاههای غیر دولتی غیر انتفاعی، تقسیم بندی می شوند که هر داوطلب باید با توجه به شرایط فردی ، خانوادگی و رتبه کنکور در این مراکز انتخاب رشته کند. وی از موقعیت جغرافیایی موسسات آموزش عالی به عنوان یک محور مهم یاد کرد و افزود: داوطلبان باید از مسائل رفت و آمد و هزینه های متفرقه ، وضعیت آب و هوا، لهجه و زبان متداول در شهر و استان مورد نظر، میزان دوری و نزدیکی دانشگاه از محل اقامت فعلی ، تاثیرات روحی دوری از خانواده غافل نشوند و خانواده نیز به هیچ وجه به خاطر احتساب دوری وی از خانواده ، او را از انتخاب آن رشته ای که داوطلب علاقه دارد منع نکنند زیرا دوری سبب خوداتکایی و استقلال در او می شود. این مشاور تحصیلی در ادمه به نوع جریان آموزشی در فرآیند انتخاب رشته در آزمون سراسری اشاره کرد و افزود: در دوره های روزانه از ساعت 8 صبح تا 4 عصر کلاس ها برگزار می شودکه به لحاظ عرف عمومی دوره های روزانه دانشگاههای دولتی مطلوبترین رشته ها تلقی می شود و در دوره های شبانه نیز که معمولا برای شاغلین بسیار مناسب است از 4 بعداز ظهر به بعد تشکیل می شود که داوطلب باید شهریه پرداخت کند.
وی یادآور شد: دوره های حضوری یا غیر حضوری نیز در ردیف نوع جریان آموزشی قرار دارند و به این معناست که داوطلب در رشته های دوره های حضوری دانشجوی تمام وقت محسوب می شود در حالی که در دوره نیمه حضوری مواد آموزشی برای دانشجو ارسال شده و وی می تواند در منزل با استفاده از منابع خود را آماده سازد و در کلاس های حضوری که معمولا آخر هفته تشکیل می شود برای رفع اشکالات و سوال شرکت کند. وی بیان کرد: تمام دانشگاههای کشورآموزش های خود را به صورت حضوری برگزار می کنند و فقط دانشگاه پیام نور است که به صورت نیمه حضوری یا غیر حضوری دوره برگزار می کند و از داوطلب شهریه نیز می گیرد. این روانشناس در ادامه به موضوع تفکیک بومی رشته ها پرداخت و افزود: در حال حاضر کلیه رشته های دانشگاهی به چهار دسته استانی ، ناحیه ای ، قطبی و کشوری تقسیم می شوند. وی اظهار کرد: حدود 70 درصد ظرفیت رشته های بومی ( استانی ، ناحیه ای و قطبی) به داوطلبان همان بوم مطابق با شرایط اعلام شده در دفترچه آزمون تعلق می گیرد پس لازم است داوطلبان به بومی بودن رشته انتخابی توجه خاصی کنند چون شانس قبولی داوطلبان بومی در رشته های مرتبط بومی نسبت به داوطلبان دیگر بیشتر است. وی در زمینه داوطلب بومی نیز گفت: به فردی ظرفیت داوطلب بومی تعلق می گیرد که سه ساله آخر دوره آموزش متوسطه خود را در ناحیه مربوطه گذرانده باشد و یا متولد آن ناحیه باشد.
وی در توصیه هایش به داوطلبان انتخاب رشته در آزمون سراسری کنکور اشاره به امکانات دانشگاه کرد و افزود: دانشگاههای کشور از نظر نسهیلات و امکانات دانشجویی در یک سطح نیستند به گونه ای که برخی دانشگاهها دارای خوابگاه هستند و برخی یا خوابگاه ندارند و یا ظرفیتشان محدود است. وی گفت: به دانشجویان دوره های شبانه خوابگاه تعلق نمی گیرد و از دانشجویان دوره های شبانه و پیام نور شهریه نیز دریافت می شود.