پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

مراسم شب زنده داری شب یلدا در ایران باستان به نگاه آنان به خورشید به عنوان نماد نیکی بازمی گردد و آنان معتقد بودند بیدار ماندن و مشاهده طلوع خورشید پس از گذشتن بلندترین شب سال برای آنان برکت و خرسندی به ارمغان می آورد.
یلدا بی‌گمان یکی از آیین‌های ایرانی است که در کنار نوروز، مهرگان، چهارشنبه‌سوری، سیزده بدر و دیگر آیین‌های ایرانی همه مردم این ملک را به آدابی خاص که شعر دلکش حافظ هم به آن افزوده شده، وامی‌دارد تا انسجام خود را حفظ کنند و در همه حال با شادی زندگی را بگذرانند. خوراکی های جشن یلدا نیز بر پایه دو نماد "برکت" و "خورشید" انتخاب شده است به طور مثال دانه های انار را باید نماد زایش و برکت و سرخی آن را برگرفته از حرارت و نور خورشید دانست. مراسم شب یلدا از آغاز با رسم پیش بینی آینده همراه بوده است و این آداب حتی بر اثر تحولات تاریخی و اجتماعی نیز دستخوش تغییر نشده، تا آنجا که استفاده از هندوانه و تفال بر حافظ نیز هرچند در آغاز از آداب این جشن نبوده است اما با هدف پیش گویی و پیش بینی آینده به این رسم باستانی اضافه شده است. از قدیمی ترین روش های پیشگویی در شب یلدا می توان به رسم " گردو شکستن" ایرانیان اشاره کرد که بر اساس باور آنان، پوکی، فساد و سالم بودن گردوی انتخاب شده سرنوشت یک سال آینده شان را پیش بینی می کرد. در این خصوص اضافه شدن هندوانه نیز به جمع خوراکی های شب یلدا با نوعی آینده نگری همراه بوده است و این قضیه در فرهنگ آذری های ایران آنچنان مهم جلوه کرده است که از یلدا با عنوان "چیله قارپوزی" یاد می کنند و براین باورند که خوردن هندوانه در شب یلدا آنان را در برابر سرمای زمستان مقاوم می کنند این مسئله در شهرهای شمالی ایران با اندکی تغییر به سلامت بدن در فصل تابستان مربوط شده و گیلانی ها معتقدند خوردن هندوانه در شب یلدا تشنگی بدن را در فصل تابستان برطرف می کند. خواندن قصه هایی با پایان خوش نیز از سوی بزرگترهای فامیل براساس همین اعتقاد رقم خوردن سرنوشت در شب یلدا بوده است که در اکثر شهرهای ایران همچنان مرسوم است.
در نهایت باید اشاره کرد این رسم خوشایند و دیرینه ایران باستان بیش از هرچیز روحیه جمع گرایی ایرانیان را بروز می دهد و هدف اصلی آن در کنار خوردن و آشامیدن انواع خوراکی ها بیشتر تجلیل از همگرایی و احترام به کهنسالان و قدردانی از کشاورزانی که خوراکی های یلدا را بر سر سفره گذاشتند بوده است. امیدواریم هجوم بی امان شبکه های اجتماعی در جامعه ایران روحیه جمع گرای ایرانیان را به فردگرایی مبدل نکند و همواره شب یلدا شبی برای دورهم بودن و تکریم بزرگترها بماند.