پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

امروزه معضلی به نام ˈقلیانˈ نه تنها گریبان زنان و مردان را گرفته بلکه پا را فراتر گذاشته و دختران و پسران نوجوان و جوان را نیز گرفتار خود کرده است.
تا همین یکی دو نسل پیش، دخانیات که هیچ، حتی اگر سونامی اعتیاد هم مردان خانواده را فرا می گرفت، زنان با دوری کردن از مواد اعتیادآور، بنیان خانواده را حفظ می کردند، ولی امروزه زنان نیز همپای مردان در منازل، سفرها و پیک نیک های دست جمعی گوی رقابت را از مردان بر سر گرفتن شلنگ قلیان از دست آنها گرفته اند. از این هم که بگذریم، وارد سفره خانه ها و قهوه خانه ها بشویم دختران و پسران کم سن و سالی را می بینیم که بر سر انتخاب نوع و طعم تنباکوی قلیان بحث می کنند. مصرف قلیان در مدارس یکی از نگرانی های خانواده هاست بطوریکه بسیاری از خانواده ها حتی از قلیان کشیدن فرزندان خود آگاهی ندارند و این امر اثرات منفی در سلامت روانی والدین در پی دارد. با این حال کاهش سن مصرف قلیان و سیگار در جامعه به یکی از نگران‎کننده‎ترین مسائل در بین مردم و مسوولان تبدیل شده است ، البته مسوولان امر در زمینه کاهش سن مصرف قلیان هشدارهای لازم را به خانواده‎ها می‎دهند اما تاکنون نتایجی از این هشدارها گرفته نشده است. طی سال‎های گذشته اقداماتی نظیر پلمپ مراکزعرضه قلیان انجام شد، اما درزمان حاضر استفاده از قلیان در چایخانه‏ها و قهوه‎خانه‎ها یک امر عادی تلقی شده و مسوولان هم از این موضوع بی اطلاع نیستند. علوه ‎بر سکوت برخی از مسوولان دراین زمینه، امروزه شاهد فروش آزاد قلیان در مراکز مختلف و فروشگاه‎های مختلف نیز هستیم. مصرف قلیان یک روش قدیمی استعمال دخانیات به شمار می رود که در مبدأ آن اختلاف نظر وجود دارد. در حالی که در سال های نه چندان دور، مصرف قلیان بین بزرگسالان ، به ویژه مردان مسن در بعضی جوامع آسیایی و آفریقایی خصوصًا خاورمیانه و کشورهای عربی رواج داشته است، امروزه به نظر می رسد این پدیده به طور شگفت آوری احیاء شده و بین جوانان محبوبیت یافته است و به طرز چشمگیر و قابل توجه ی، مصرف آن در دختران و زنان نیز دیده می شود. در یک نگاه به قهوه خانه های سنتی کشورهای عرب نشین، ایران و به طور کلی منطقه مدیترانه شرقی گرفته تا کشورهای اروپایی و آمریکایی، گرایش به کشیدن قلیان فزونی یافته و در سال های اخیراین روش استعمال دخانیات تبدیل به یک پدیده جهانی شده است. در تحقیقات به عمل آمده که در سالهای اخیر انجام شده، شایع ترین سن نخستین تجربه مصرف قلیان درپسران 13-12 سالگی و در دختران 15-14 سالگی است. ررضا احمدپور' یک روانپزشک یکی از علل وعوامل گرایش نوجوانان به سیگار و قلیان را افسردگی دانست و گفت: علامت افسردگی در کودکان و نوجوانان با افسردگی در بزرگسالان متفاوت است زیرا افسردگی در بزرگسالان به صورت گریه، خستگی، گوشه گیری، افکار خودکشی، عدم تمایل به کار کردن، افت عملکرد و مسائلی از این قبیل خود را نشان می دهد. این روانپزشک افزود: در سنین پائین علائم افسردگی می تواند به صورت تغییر تغذیه، تغییر رفتار، افزایش چسبندگی به مادر، عدم ارتباط منطقی با همسالان، اختلال خواب، گریه کردن، گوشه گیری و شب ادراری بروز پیدا کند. وی ادامه داد: در سنین بالاتر و در سنین 15 تا 17 سال، افسردگی می تواند به صورت گرایش به سیگار، قلیان، انجام رفتارهای بزهکارانه، افت تحصیلی و ارتباطات نامعقول آشکار شود. احمدپور گفت: والدین در مواجهه با چنین رفتارهایی در کودک یا نوجوان خود باید از انجام رفتارهای خشن، کتک زدن ، محدود کردن و استفاده از اجبار برای تغییر رفتار فرزند خود بپرهیزند و سعی کنند در اولین فرصت با یک مشاور تماس گرفته و از او راهکار مناسب را جویا شوند. رییس اداره مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش استان البرز در پاسخ به خبرنگار ایرنا در خصوص این معضل اجتماعی که در حال فراگیر شدن در بین دانش آموزان است، آن را یک آسیب اجتماعی دانست و گفت: قبح قلیان در خانواده ها و جامعه شکسته شده است. 'وصی الله شاهمرادی' افزود: والدین نگران فرزندان خود هستند و این موضوع می طلبد که آموزش و پرورش والدین را تنها نگذارد و همچنین والدین از آموزش و پرورش برای تربیت فرزندانشان کمک بگیرند. وی، آموزش خود مراقبتی را به عنوان مهمترین آموزش به دانش آموزان برشمرد و اظهار داشت: قدم اول این آموزش ها بایستی از محیط خانواده شروع شود تا محیطی سالم، امن، بانشاط و رشد دهنده برای فرزندان فراهم شود. شاهمرادی همچنین جلوگیری از انتقال اضطراب و استرس و درگیری های والدین به فرزندان را از دیگر مراقبت های محیط خانواده دانست و گفت: والدین باید روحیات فرزندان خود را در دوره های مختلف سنی بشناسند زیرا هر دوره سنی شرایط جسمی، روانی و اجتماعی خاصی دارد و باید والدین مطالعات دقیقی در این خصوص داشته باشند. وی مهمترین نقش در پیشگیری از آسیب های اجتماعی را برعهده خانواده دانست و بیان داشت: والدین همیشه سه کلمه را در مورد فرزندانشان در نظر بگیرند که فرزندمان 'کجاست؟'، 'با چه کسی است؟' و 'چه کار می کند؟'. این کارشناس تربیتی مدرسه را امن ترین جای جامعه عنوان کرد و گفت: مدرسه درمانگاه دردهای اجتماعی است و امروزه ثابت شده دوستان و همسالان تاثیر بسیار بالایی در مسیر زندگی فرزندان دارند ولی خانواده باید بداند که فرزندش با چه کسانی مراوده داشته و دوست یابی را به فرزندان خود آموزش دهند. وی یکی از معضلات جامعه امروز را وقت کم والدین به دلیل اشتغال و گرفتاری های خانوادگی دانست و اضافه کرد: فرزندان در این گونه مواقع دوستان را جایگزین خانواده می کنند که متاسفانه بعضا این دوستان اماکنی ناامن را برای فرزندان ایجاد می کنند که یکی از این معضلات تشویق به استفاده از دخانیات اعم از قلیان، سیگار و مواد مخدر است. رییس اداره مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش استان البرز همچنین یکی دیگر از معضلات در خانواده ها را استفاده از قلیان به منظور تفریح در حضور فرزندانشان عنوان کرد و افزود: این محیط بیشتر در اماکن تفریحی بوجود می آید. شاهمرادی در ادامه با اشاره به نحوه برخورد والدین با اینگونه رفتارهای فرزندانشان عنوان کرد: خانواده ها بایستی با مدرسه هماهنگ بوده و راهکارهای پیشگیری و فرزندپروری را بیاموزند و در صورت مشاهده استفاده از قلیان و یا سیگار، رفتارهای منطقی و مسئولانه داشته باشند. وی گفت: والدین باید فضیلت های اخلاقی را به فرزندانشان بیاموزند و زمینه های انس با دین و معنویت را در خانواده ایجاد کنند. وی بیان داشت: در موضوع پیشگیری از آسیب های اجتماعی با دو عامل محافظ و خطر مواجه هستیم که هر کدام از عامل ها در محیط خانواده، همسالان، مدرسه و اجتماع مورد بررسی قرار می گیرد و خانواده ها باید با این چهار محیط مخاطره آمیز و محافظ آشنا شده و چهار عامل محافظ را رشد داده تا بتوانند عوامل خطرآفرین را کاهش دهند.