پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

رمضان در البرز یادآور «آش‌ و آشتی» و پخت نان «اگردک» است، البرزنشینان با اجرای «همچه کاسه» زمینه نزدیکی دل‌ها را فراهم کرده و طالقانی‌ها نیز مراسم «ماه دَر مِه» را برپا می‌کنند.
استان مهاجرپذیر البرز با روستاهای هزارساله که برای خود تاریخچه ای جالب و خواندنی دارند از دیرباز میزبان مردم ایران زمین با آداب و رسوم مختلف بوده است کرج که به تعبیر مقام معظم رهبری معروف به ایران کوچک است مانند نگینی در دل سلسله جبال البرز می‌درخشد و البرزنشینان همانند دیگر مردم ایران زمین علاقه مند به برگزاری رسوم و جشن های کهن هستند. مردمان ساکن البرز در ماه های مختلف سال از جمله ماه مبارک رمضان آداب و رسوم ویژه و مختص خود را دارند که در نوع خود دیدنی و شنیدنی است. در این رهگذر محراب رجبی رئیس بنیاد البرزشناسی در گفتگو با خبرنگار مهر، در تشریح این آداب و رسوم، اظهار کرد: مراسم ماه مبارک رمضان در البرز چندان متفاوت از سایر مناطق کشور نیست ولی در روستاهای استان آداب و رسومی ویژه وجود دارد. وی در ادامه با تاکید بر اینکه البرز از سه اقلیم کوهستان، کوهپایه و دشت تشکیل شده است، گفت: اقلیم کوهستان بالای سه هزار متر ارتفاع از سطح دریا، اقلیم کوهپایه بین دو هزار متر و دشت در اتفاع هزار متری از سطح دریا واقع شده است.
مراسم ویژه «ماه دَر مِه» در طالقان
رئیس بنیاد البرزشناسی با اشاره به اینکه در هر سه اقلیم آداب ماه رمضان تقریبا مشابه برگزار می شود، گفت: منطقه جغرافیایی البرز استان البرز، تهران، قزوین، گیلان، مازندران، گلستان، سمنان، قم و مرکزی را در خود جای داده که مردمان این استان ها آداب و رسوم مشابهی در ماه مبارک رمضان دارند. به گفته رجبی یک مراسم ویژه به نام «ماه دَر مِه» به معنای «ماه در آمدن» در شهرستان طالقان وجود دارد که این مراسم به منظور رؤیت ماه انجام می شود و صرفا مختص ماه رمضان نیست. در برخی مناطق کوهستانی البرز در ابتدای هر ماه جشنی برپا و در این جشن ها عیدی و طعام میان همسایگان توزیع می شود که این مراسم بهانه ای برای توجه به همدیگر از جمله درماندگان است. مشاور استاندار البرز در ادامه اضافه کرد: مراسم دیگری به نام «هَمچه کاسه» در البرز وجود دارد که این مراسم در ماه رمضان بیشتر برگزار می شود و ممکن است در ۳۰ روز ماه رمضان برگزار شود. رجبی در توضیح مراسم هَمچه کاسه، گفت: در این مراسم، همسایگان معمولا شیربرنج، فرنی، حلوا و آش را به یکدیگر تقدیم می کنند که این امر سبب نزدیکی دل ها می شود.
برطرف کردن اختلاف ها در البرز با برگزاری مراسم آش پزان
رئیس بنیاد البرزشناسی با تاکید بر اینکه مراسمی مشابه «هَمچه کاسه» در زاگرس نیز برپا می شود، گفت: در این مراسم مائده ای (سفره) میان همسایگان توزیع می شود. وی تاکید کرد: در گذشته دهه سوم ماه مبارک رمضان را شب های برات می نامیدند، این رسم در بین مسلمانان پاکستانی و افغانستان نیز برپا می شود. مشاور استاندار البرز با اشاره به اینکه رمضان به سه دهه تقسیم می شود و با تاکید بر اینکه این مصرع از حافظ «آن شب قدر که این تازه براتم دادند» یاداور دهه برات است، گفت: دهه سوم را دهه برات می نامند این دهه به نوعی همان شب های قدر است و در البرز شب ۲۷ رمضان نیز گرامی داشته می شود. رئیس بنیاد البرزشناسی در ادامه سخنان خود گفت: قبل از ماه رمضان در البرز معمول بود اگر خانواده هایی اختلاف دارند قبل از رویت ماه رمضان با یک آش پزان با یکدیگر آشتی کنند این مراسم را «آش و آشتی» می نامیدند که البته این رسم در حال فراموشی است. رجبی در خصوص رسم آش و آشتی، گفت: در این مراسم افرادی که کدورت داشتند با آش پذیرایی می شدند تا با قهر وارد رمضان نشوند این مراسم در نوروز از جمله شب چهارشنبه سوری نیز اجرا می شود.
آداب و روسم آذری زبانان البرزنشین
وی ادامه داد: پخت نان های محلی نظیر «اگردک» و «تفتان» میان آذری زبانان مقیم البرز رواج دارد و شاید کمتر سفره افطار آذری زبانان را می توان در این ایام خالی از این دو نان محلی یافت. رئیس بنیاد البرزشناسی با تاکید بر اینکه دیدار با دوستان و آشنایان از جمله اموری است که در ساعات بعد از افطار انجام می شود، گفت: گاه این دیدارها تا هنگام سحر به طول می کشد. رجبی با اشاره به اینکه شهرستان های طالقان، ساوجبلاغ، اشتهارد و نظرآباد از جمله شهرهای استان البرز به شمار می آیند که از قدمت تاریخی بالایی برخوردار هستند، گفت: طالقان، شهری است که همچنان بافت روستایی خود را حفظ کرده است. مراسم اذان گفتن بر پشت بام‌ ها و بیدارکردن یکدیگر برای سحر همچنان در این منطقه پا برجاست و تکنولوژی امروزی هم نتواسته این رسوم را از مردم این شهرستان بگیرد.
اجرای مراسم «سحرخوانی» و «رمضان‌خوانی» در طالقان
مشاور استاندار البرز تاکید کرد: مراسم «سحرخوانی» و «رمضان‌خوانی» در آیین کهن معنوی استان البرز از جمله شهرستان طالقان همچنان پابرجا است. وی در خصوص شب های پایانی ماه مبارک رمضان، گفت: شب های پایانی ماه مبارک رمضان شور و شوق فراوانی را به همراه داشت. مردم برای رؤیت ماه به قله ها می رفتند، قدیم ها پیشوازی از روحانی محل انجام می گرفت و مردم با آدابی خاص وی را به مسجد می بردند و با «چاووشی خوانی» روحانی را روانه مسجد می کردند.