پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

رادیو رسانه ای که در کنار آموزش های اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و ...، بهترین گزینه برای شنیدنِ ناشنیده های دنیاست.
با صدای گوینده صبحگاهی انرژی می گیریم و در حین انجام دادن کارهای روزمره گوشمان را به نوای زیبای امواج رادیو می سپاریم. نزدیک به هشت دهه از نخستین فرستنده عمومی رادیو در ایران به نام رادیو تهران می گذرد. در طی این سال ها، فعالیت رادیو گسترده شد و خوشبختانه امروز شاهد پخش بیش از 50 رادیو در سراسر کشور هستیم. در این میان رادیو صبا به عنوان نخستین رادیوی طنز کشور در سال 1392 با شش ساعت تولید و تامین فعالیت خود را آغاز کرد. برای اطلاع از جایگاه طنز در رادیو و چگونگی فعالیت رادیو صبا گفتگویی با سعید یوسف نیا مدیر این رادیو داشتیم که در ادامه می خوانید.
در خصوص فعالیت رادیو صبا به عنوان نخستین رادیوی طنز کشور بفرمایید.
زمانی که این رادیو کار خودش را در سال1392شروع کرد 6 ساعت در روز از ساعت ۴ تا ۱۰ شب برنامه داشت. رادیو صبا در آن زمان توسط دوست عزیزم آقای صادق رحمانی اداره می شد و ایشان هم بسیار خوب کار کردند. در آن زمان پایه و اساس رادیو صبا ریخته و آنونس های متعدد طنز همراه با آهنگ های متعدد ساخته شد. از جمله ی آن ها می توان به صبامک، طنز و منز و سینما صبا اشاره کرد. این برنامه ها آنقدر عالی بوده و هستند که هنوز هم بخشی از آنتن رادیو صبا را به خود اختصاص داده اند. هنگامی که مدیریت رادیو برعهده آقای حمیدرضا مقدسی قرار گرفت، برنامه های رادیو صبا به ۱۶ ساعت افزایش پیدا کرد و همزمان با ایشان بنده به عنوان مدیر گروه طنز رادیو صبا منصوب شدم . البته لازم است به این نکته اشاره کنم که ساخت یک برنامه طنز ده برابر یک برنامه عادی انرژی و زمان لازم دارد. برای ساخت یک برنامه طنز، در کنار داشتن ذوق، هنر و مهارت به شناسایی نیاز مخاطبان و آشنایی با رسانه و بسیاری نکته های باریکتر از مو نیاز است که این مهم کار را برای تهیه کنندگان مشکل می کند. ما طنز پرداز رادیویی کم داریم و باید شناسایی شوند. پس از آقای مقدسی یعنی از اردیبهشت سال ۹6 مدیریت رادیو صبا به اینجانب سپرده شد. در آغاز کار بسیار سخت بود و اغلب برنامه ها یا تامینی بودند یا تکراری که به مرور زمان موفق شدیم تهیه کنندگان کار بلد و نویسندگان و بازیگران و گویندگان طناز رادیو را شناسایی کنیم. با شناسایی این افراد و با طراحی برنامه های تقریبا مدرن با ساختار تازه موفق شدیم به لطف خدا مخاطبان بیشتری جذب کنیم، به طوری که در حال حاضر رادیو صبا مورد اقبال مخاطبان قرار گرفته است. یکی از علتهای سخت بودن کار در رادیو صبا این است که مخاطبان ما به یک معنا معنا خاص نیستند. از کودکان و نوجوانان تا افراد مسن و میانسال مخاطب رادیو صبا هستند و برنامه سازی طنز برای همه این اقشار کار ساده نیست و وجود مخاطبان با رده های سنی متفاوت کار ما را برای ادامه فعالیت سخت کرده است، زیرا باید خواسته های این عزیزان را بر آورده کنیم و طبیعتا نمی توانیم کاملا در این زمینه موفق باشیم.
آنتن رادیو صبا چه مناطقی از کشور را پوشش می دهد؟
با توجه به اطلاعات ارائه شده آنتن رادیو صبا در تهران و کیش تحت پوشش قرار دارد. در مواقعی در اصفهان هم بر روی همان موج ۱۰۵۵ شنیده می شود. اغلب مخاطبان ما به خاطر همین محدودیت فرکانس، از ستاپ باکس استفاده می کنند و ما خیلی از شهرستان ها حتی از روستا های دور دست مخاطب داریم که از طریق ستاپ باکس برنامه ی رادیو صبا را می شنوند.
آیا با وجود گستردگی مخاطبان نیاز به گسترش پوشش آنتن رادیو صبا هست یا ستاپ باکس کافی است؟
ستاپ باکس هیچ وقت نمی تواند جای اف ام را بگیرد. مثلا در اتومبیل کسی نمی تواند از ستاپ باکس استفاده کند و این نیاز را جناب آقای دکتر شاه آبادی هم پیشتر تشخیص دادند و سعی و تلاششان بر این است که آنتن رادیو صبا را تقویت کنند به گونه ای که در کل ایران شنیده شود.
فکر می کنید طنزی که در رادیو صبا ساخته می شود با طنز شبکه های دیگر چه تفاوت و چه مزیت هایی دارد؟
عوامل برنامه ساز شبکه های دیگر همه از همکاران و عزیزان و دوستان من هستند. آن ها هم حتما با دقت بسیار بالایی به سمت طنز می روند و کارهای موفقی هم دارند، اما از آنجایی که هدف اصلی این شبکه ها طنز پردازی نیست به یک یا دو برنامه بسنده می کنند و برنامه های موفقی هم می سازند، اما رادیو صبا کار تخصصی اش طنز است و بنابراین باید در این زمینه خیلی پیشرو عمل کند. ما سعی کردیم از ساختار کهن طنز فاصله بگیریم و به سراغ طنزهای مدرن تر با ساختارهای جدید برویم که به نظر خودم تا حدودی موفق بوده ایم. موفقیت، مطلق و نقطه ای نیست که بگوییم من به اینجا رسیدم و تمام شد. ما در راهیم و در حال تجربه کردن، کشف کردن و پیدا کردن فضاهای تازه ی طنز در رادیو هستیم و در این بین با آزمون و خطا مواجه می شویم. پیش آمده که برنامه ای ساخته ایم روی آنتن رفته و موفق نبوده و این برنامه را حذف کردیم. این روند، روندی مطمئن و مفید خواهد بود، چون می تواند وارد فضا های تازه ای در طنز شود. من می توانم برنامه های زیادی را برایتان نام ببرم که اجرا و ساختار متفاوتی دارد. حتی برنامه های زنده ی ما برنامه ای مثل صبح صبا خیلی متفاوت است. اجرای این برنامه و سایر برنامه های طنز توصیف ناپذیر است. معمولا دوستانی که یک برنامه رو طراحی می کنند، یک ایده ای در مورد برنامه ی طنز دارند که آن طرح و ایده ممکن است روی کاغذ زیبا باشد، ولی حتما باید اجرا شود تا ما متوجه ی ضعف ها و قوت های آن شویم. به همین علت است که ما هیچ وقت به تایید طرح یا ایده ای که هنوز عملی نشده بسنده نمی کنیم و همیشه از تهیه کنندگان خواسته ایم که یک نمونه کار برای ما بسازند و در مورد آن نمونه کار بحث کردیم. بر خلاف خیلی از برنامه های رادیویی که صرفا وجود طرح برای تصمیم گیری کفایت می کند . به این معنا که ما از روی طرح متوجه می شویم که چه برنامه ای قرار است روی آنتن برود. مثلا در یک گفت و گوی کارشناسی دو تا مهمان دعوت می شود و تکلیف مشخص است، ولی در مورد طنز به این صورت نیست. نوع اجرا، شیوه ی اجرا نویسندگی برنامه و تهیه کنندگی وقتی مورد قبول اندیشه ورزان رادیو صبا قرار می گیرد که به صورت برنامه ی شنیداری باشد نه به صورت مکتوب. وقتی شنیداری شد آن موقع تصمیم گیری می شود. من فکر می کنم که دوستان هنرمند رادیو صبا واقعا زحمت می کشند و با جان و دل کار می کنند. این طور نیست که فقط وظیفه شان را انجام دهند، بلکه بسیار فراتر از وظیفه شان کار می کنند تا مخاطبانشان را شاد کنند. خوشبختانه فضای خوبی بر رادیو صبا حاکم است.
انتقادها و پیشنهادها عموم مردم در برنامه سازی در رادیو صبا تاثیر گذار است؟
ما از انتقادهایی که شنونده های ما از رادیو صبا دارند استقبال می کنیم. حتی صدای آن ها را نیز پخش می‌کنیم و هیچ ابایی از این کار نداریم. سرمایه اصلی ما در رادیو صبا اعتماد مردم است. انتقادهای مردم را به راحتی پخش می‌کنیم تا همه بشنوند و شاید دیگران هم نظر متفاوتی داشته باشند. ما انتقادهایی را که به رادیو صبا می شود بررسی می کنیم، چون صرفاً سلیقه شخصی نمی تواند انتقاد تلقی شود.
درست است که مقایسه رادیو و تلویزیون نمی تواند درست باشد، اما آیا رادیو صبا می تواند جایگاه شبکه نسیم را در بین خانواده های ایرانی به دست بیاورد؟
مقایسه تلویزیون و رادیو مثل مقایسه چشم و گوش است. ما همان قدر که به چشم مان نیاز داریم به گوشمان هم نیاز داریم. نسیم شبکه تلویزیونی موفقی است و خیلی هم خوب کار می کند و توانسته مخاطبان بسیاری را جذب کند. من و سایر همکارانم با این امید در حال فعالیت هستیم که گستره ی مخاطبان رادیو صبا بیشتر و بیشتر شود. این آرزوی ماست و امیدواریم روزی به این جایگاه برسیم.
فکر می کنید از نظر موضوعی مردم طرفدار طنز رادیویی هستند؟
صد در صد. یکی از مهمترین کارکردهای رادیو که خودش بحث مفصلی است، سرگرم کردن مردم است. سبک کردن بار زندگی که بر دوش مردم سنگینی می کند و آزاد کردن ذهن مردم از نگرانی های روزمره از جمله اهداف برنامه های طنز در رادیو صباست. این ماییم که باید با ترفندها و با تدابیری با این نگرانی ها روبرو شویم و اجازه ندهیم نگرانی ها ما را از پا در بیاورند. طنز بهترینو کارآمدترین سلاح برای مبارزه با مشکلات، نگرانی ها، درگیری ها، دردها و رنج های زندگی است. طنز این فرصت را به ما می دهد که با دنیا ملایم برخورد کنیم و اجازه ندهیم که زندگی ما را بشکند، بلکه باید انعطاف پذیر باشیم.
شعر و موسیقی چه جایگاهی در رادیو صبا دارد؟
در ابتدای صحبت هایم خدمتتان عرض کردم که از ابتدای تاسیس رادیو صبا طنزآهنگ هایی ساخته شد که هنوز استفاده می شود. در دوران جدید هم چند طنز آهنگ ساخته شده است. ما شعر طنزی را انتخاب می کنیم و یا سفارش می دهیم و آن شعر به یک آهنگساز سپرده می شود و بعد از ساختن آهنگ، خواننده آن شعر طنز را اجرا می کند و در نهایت یک طنزآهنگ عالی تولید و تقدیم شنوندگان می شود.
غیر از این حتی آنونسها و آرم های متفاوتی در رادیو صبا ساخته می شود. به جای اینکه از موسیقی های دیگران استفاده کنیم، شعری سروده می شود و خوانندگانی همچون پویا نوروزی و وحید اختری آنها را اجرا می کنند. وحید اختری آهنگساز، تنظیم کننده و خواننده کاربلدی است و اجرای برخی آنونس ها و آرم ها کار ایشان است.
حدود 75 سال که از تاسیس رادیو در کشور می گذرد در مدت زمان نه چندان دور مدیر گروه های رادیو ادیبان بزرگ کشور بودند، به عنوان یک شاعر و یک مدیر گروه فکر می کنید که رادیو امروز در چه جایگاهی قرار دارد و با توجه به ادبیات فارسی چقدر می توانند رادیو را زنده نگه دارند؟
ادبیات و رادیو پیوند ناگسستنی دارند. در رادیو ما با کلام مواجه هستیم و درست و موثرحرف زدن پشتوانه ادبی لازم دارد. رادیو به عنوان یک الگو و مرجع در زبان و ادبیات فارسی مطرح است. به همین علت این دو هیچ وقت از هم جدا نبوده و نیستند، اما اگر بخواهیم تصور کنیم که حتما مدیران رادیو باید شاعر و ادیب باشند، نه ، من چنین اعتقادی ندارم. ارجحیت با رادیویی بودن است. یعنی مدیران رادیو بیشتر از آن که بخواهند شاعر یا ادیب باشند باید با تمام زوایای رادیو از جمله تهیه کنندگی، صدابرداری، گزارشگری، ویراستاری، کارشناسی و گویندگی آشنا باشند.
مدیر گروه رادیویی یا مدیران محترم شبکه های رادیویی باید احاطه کامل بر زمینه های متنوعی که در رادیو وجود دارد، داشته باشند. خوشبختانه به همین صورت هم هست و ما شاعران و ادیبان زیادی را هم داشتیم و داریم که مدیران شبکه بودند و هستند. از جمله ی آن ها می توان به آقایان هادی سعیدی کیاسری، دکتر ترکی و آقای صادق رحمانی اشاره کرد.
در برنامه های رادیو صبا چقدر از حضور کارشناسان در عرصه های مختلف روانشناسی، جامعه شناسی و حتی کارشناسان رادیو استفاده می شود؟
کارشناسان متعددی با ما همکاری می کنند، اما نه به صورت رسمی. ارتباطی که بین ما و طنز پردازان وجود دارد خود به خود باعث اتفاقات جالب و خجسته ای می شود، به این معنا که ما در هر ارتباطی که داریم گفتگوی ما درباره طنز است. جلساتی داریم که کارشناسان رادیو صبا که خود رادیویی هستند و طنز را هم خوب می شناسند در این جلسات حضور پیدا می کنند و نظر می دهند. در مورد برنامه ها و اینکه آیا این برنامه، برنامه مناسبی هست یا نیست و ضعف و قوتش چیست، ما پیوسته از نظر کارشناسان استفاده می کنیم. یک برنامه جدید از رادیو صبا از نخستین روز ماه ربیع الاول به عنوان نقل نقلستان پخش می شود که این برنامه در حقیقت بانک اطلاعاتی صوتی تمام طنزپردازان کشور است که اجرای آن به عهده آقای فرج الهی از شاعران و طنزپردازان خوب کشور ماست. این برنامه یک برنامه کارشناسی معمولی و یک گفتگوی ساده نیست. برنامه ای بسیار جذاب است که آیتم های متنوعی هم دارد. گفتگوها بسیار شیرین وطنازانه است و به نظر من شنونده با شنیدن این برنامه اصلا" خسته نمی شود که هیچ، بلکه شاد و با نشاط می شود.
افق رادیو صبا چیست؟
افق ما رسیدن به جایی است که مطمئن باشیم همه مردم شریف ایران واقعا" شاد و پر نشاط زندگی می کنند و ذره ای از افسردگی در وجودشان نیست و اگر رادیو صبا بتواند حتی گوشه ای از این بار سنگین را به دوش بکشد به نظرم به آن افق مورد نظر نزدیک شده است. در حد وسعمان باید تلاش کنیم به افقی برسیم که در جامعه مان افسردگی نداشته باشیم و همه با نشاط، با ایمان و با انگیزه زندگی کنند.
از اینکه وقتتان را به بنده دادید سپاسگزارم. من هم از شما سرکارخانم قاسمی که از برنامه سازان خوب رادیو هستید سپاسگزارم.